Türkiye İstatistik Kurumu(TÜİK)tarafından yapılan açık lamaya göre Ocak/2020 Ayı enflasyon rakamı belli olurken; Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) yıllık %12,15,aylık %1,35 şek linde artış gösterirken;TÜFE'de (2003=100) 2020 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %1,35, bir önceki yılın Aralık ayına göre %1,35, bir önceki yılın aynı ayına göre %12,15 ve on iki aylık ortalamalara göre %14,52 oldu.
Yıllık en düşük artış %2,14 ile haberleşme grubunda gerçek leşirken; bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla,%5,66 ile eğlence ve kültür, %6,00 ile giyim ve ayakkabı ve %7,51 ile ev eşyası oldu. Buna karşı lık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, %42,21 ile alkollü içecekler ve tütün, %15,11 ile eğitim ve %15,01 ile çeşitli mal ve hizmetler oldu.
* * *
Bu arada aylık en yüksek azalış %6,65 ile giyim ve ayakkabı grubunda olurken, ana harcama grupları itibarıyla 2020 yılı Ocak ayında azalış gösteren diğer gruplar ise, %1,44 ile ev eşyası, %0,25 ile haberleşme ve %0,02 ile alkollü içecekler ve tütün oldu. Buna karşılık, ana harcama grupları itibarıyla 2020 yılı Ocak ayında artışın yüksek olduğu gruplar ise sıra sıyla, %4,88 ile çeşitli mal ve hizmetler, %4,65 ile gıda ve alkolsüz içecekler ve %3,96 ile sağlık şeklinde gerçekleşti. Ocak 2020'de, endekste kapsanan 418 maddeden, 125 madde nin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 25 maddenin or talama fiyatında değişim olmadı. 268 maddenin ortalama fiya tında ise artış meydana geldi. Özel kapsamlı TÜFE göstergesi (B) yıllık %10,93, aylık %0,34 arttı.İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE'de 2020 yı lı Ocak ayında bir önceki aya göre %0,34,bir önceki yılın Ara lık ayına göre %0,34, bir önceki yılın aynı ayına göre %10,93 ve on iki aylık ortalamalara göre %13,66 artış gerçekleşti. Hal böyle iken TÜİK’in aylık enflasyon oranının tespitinde esas olmak üzere enflasyon sepetindeki kalemlerden fiyatı ar tan ve talebi yüksek olan kalemlerin ağırlık oranlarında düşür meye gittiği,bir kısım kalemleri de sepetten çıkardığı dikkat çekti. Çekirdek enflasyon cephesinde halen önemli bir bozul ma görülmemekle beraber yıllık B gurubu enflasyonu (işlen memiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE) bir önceki ayki %10.8 seviyesinden%10,9’a yük seldi.
* * *
Diğer taraftan da Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) yıl lık %8,84, aylık %1,84 artış gösterirken; Yİ-ÜFE (2003=100)
2020 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %1,84, bir önceki yılın Aralık ayına göre %1,84, bir önceki yılın aynı ayına gö re %8,84 ve on iki aylık ortalamalara göre %15,71 artış gös terdi. Sanayinin dört ana sektöründen imalat yıllık %8,45 art ma olurken; Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; ma dencilik ve taşocakçılığında %12,76, imalatta %8,45, elek trik, gaz üretimi ve dağıtımında %13,07, su temininde %4,27 artış olarak gerçekleşti. Ana sanayi gruplarının yıllık değişim leri; ara malında %5,15, dayanıklı tüketim malında %8,93, da yanıksız tüketim malında %13,37, enerjide %13,75, sermaye malında %8,78 artış olarak gerçekleşti.Sanayinin dört sektörü nün aylık değişimleri; madencilik ve taşocakçılığında %2,33, imalatta %1,85, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %0,95, su temininde %5,46 artış olarak kayda geçti.Ana sanayi grup larının aylık değişimleri;ara malında %1,36,dayanıklı tüketim malında %2,60, dayanıksız tüketim malında %1,71, enerjide %3,01, sermaye malında %2,55 artış olarak gerçekleşti.
* * *
Sonuç olarak,Yİ-ÜFE’de yıllık en fazla azalış;%2,23 ile kağıt ve kağıt ürünleri, %0,70 ile giyim eşyası, %0,46 ile bilgisayar lar ile elektronik ve optik ürünler olarak gerçekleşti.Buna kar şılık tütün ürünleri %64,40, ham petrol ve doğal gaz %25,49, temel eczacılık ürünleri ve müstahzarları %24,94 ile endeksle rin en fazla arttığı alt sektörler oldu.TÜİK Ocak/2020 Enflas yon oranının tespitinde ayrıca enflasyon sepetini de günceller ken, davlumbaz, çocuk taytı sepete dahil edilirken, aspiratör ve fotoğraf makinesi ise kapsam dışına çıkarıldı.TÜFE kapsa mında fiyat derleme periyodu, fiyat hareketliliği yüksek ürün lerde daha sık aralıklarla yapılıyor. Fiyat hareketliliğini daha iyi yakalayabilmek için ayda bir defa gerçekleştirilen fiyatla rın derleme sıklığı ikiye çıkarıldı.Böylelikle de aylık 545 bin olan fiyat sayısı yaklaşık 553 bine ulaştı. Fiyatların derlenme sıklığı, ayda 2 kez, 4 kez ve günlük olmak üzere farklılık gös teriyor. Söz konusu periyotlar, ay içinde meydana gelebilecek fiyat farklılaşmasının yakalanabilmesi amacıyla taze sebze ve meyve, tüp gaz,LPG, futbol maçına giriş ücreti ile seçilmiş gı da ürünlerinde haftada 1 kez, ayda 4 defa olarak belirlendi.Si garalar,benzin-mazot, altın fiyatlarında günlük,bunların dışın da kalan diğer tüm madde çeşitlerinde ayda iki kez derleme yapılacak. Dana, kuzu, tavuk etleri, süt, yoğurt, beyaz peynir, yumurta, margarin, ay çiçek yağı, zeytin, toz şeker, çay, taze meyve ve sebzelerin fiyatları da ayda 4 kez derlenecek.
KAYNAK:Ocak/2020 Ayı TÜFE/Yİ-ÜFE Enflasyon oranları
