TÜRK-İŞ tarafından bu ayın son haftasında açıklanan Ocak/2021 Ayı Açlık ve Yoksulluk Sınırı araştırmasının sonucuna göre;gıda fiyatlarında istikrarlı artışın devam ettiğini ortaya koyarken;TÜRK-İŞ Araştırmasına göre 2021 Ocak ayında;
-Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebil mesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 2.651,87 TL,
-Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 8.638,02 TL,
-Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 3.222,48 TL oldu. TÜRK-İŞ’e göre 2021 yılı için işveren-hükümet kesimi temsilcileri tarafından oy çokluğuyla aylık net 2.825,90 TL olarak belirlenen asgari ücret, milyonlarca işçinin daha eline geçmeden erimeye başladı.Asgari ücretin “insan onuruna yaraşır” geçim şartları sağlamaktan uzak kaldığı, toplumun ağırlıklı kesiminin bu temel gelir tutarının altında bir gelirle yaşamak durumuyla karşı karşıya kaldığı açıktır. Asgari ücret son bir yılda net 501,20 TL artış gösterirken, tek bir çalışanın aylık harcama ihtiyacı -aynı dönem itibariyle- 524,66 TL arttı. Dört kişilik bir ailenin açlık sınırı -şimdilik- yeni belirlenen asgari ücretin altında kaldı.
* * *
Dört kişilik bir ailenin aylık gıda harcamasına (mutfak masra fı) bir ayda 62 TL, temel ihtiyaçlar için yapılması gereken toplam harcamalara (aile bütçesi) ise 202 TL ek maliyet gel di. Bir yıl öncesine göre aylık gıda harcamasın daki artış 432 TL ve yapılması gereken toplam harcama 1.409 TL olurken;Yetersiz düzeyde belirlenen asgari ücret temel alındığında bile, milyonlarca kişinin elde ettiği hanehalkı gelirinin asgari ücretin altında kaldığı ve yoksulluk sorununun artarak devam ettiği görülmektedir. Özellikle Kovid-19 pandemi döneminde görünür olan işsizlik, gelir yetersizliği ve başta gıda olmak üzere temel mal ve hizmetlerdeki fiyat artışları, geçim koşullarını daha da ağırlaştırmış, hayat pahalılığı dayanılmaz boyutlara gelmiştir. Gerçek gündem çalışanların, toplumun ağırlıklı bölümünü oluşturanların içinde bulunduk ları zorlu yaşam şartları şeklinde tanımlanırken;Türkiye’nin birinci önceliği, özellikle küresel salgın döneminde çalışan lar ve dar gelirli kesimler için daha da bozulan gelir dağılımı nın düzeltilmesi önerisi de geldi.TÜRK-İŞ’in verileri temel alındığında “mutfak enflasyonu”ndaki değişim 2021 Ocak ayı itibariyle şu şekilde olmuştur denilirken;
• Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yap ması gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüz de 2,39 oranında artış gösterdi.
• Yılın ilk ayı itibariyle fiyatlardaki artış yüzde 2,39 oranın da oldu.
• Gıda enflasyonunda son on iki ay itibariyle artış oranı yüz de 19,48’dir.
• Yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 16,91 olarak hesaplan dı.
Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat ürünlerinin bulunduğu grupta; kıyma ve kuşbaşı ile sakatat (ciğer, yürek, böbrek) ürünleri fiyatı değişmedi. Ancak tavuk fiyatı arttı. Balık fiyatları, geçtiğimiz aya göre biraz artış gösterdi. Hamsiye gelen avlanma yasağı sonrası istavrit fiyatı artarken, hamsinin tezgâhlarda yerini almasıyla fiyatı geriledi, diğer balık çeşitlerinin fiyatı genelde değişmedi. Geçtiğimiz ay yumurtada görülen fiyat artışı bu ay geriledi ve tanesi 94 kuruş olarak hesaplandı. Bakliyat ürünleri (kuru fasulye, kırmızı-yeşil mercimek, nohut, barbunya vb.) fiyatları bu ay değişmedi. Ancak bazı marketlerde bazı bakliyat ürünlerinin tedarikinde sıkıntı yaşandığı ifade ediliyor.
* * *
Sonuç olarak,TÜRK-İŞ’in açıklamasının detayında;”TÜRK-İŞ ile TÜİK tarafından hesaplanan gıda fiyatları endeksi ile TÜİK tüketici fiyatları endeksi son on iki aylık değişim itibariyle aşağıdaki şekilde yer almaktadır. Görüldüğü üzere, geçen yılın ilk aylarında yüzde 10’larda bir seyir izleyen gı da fiyatları son dört ayda yüzde 20 bandına yerleşmiş durum dadır ve tüketici fiyatları endeksinin üzerinde artış eğilimi göstermektedir”açıklamasına yer verilirken;TÜRK-İŞ hesap lamasına temel alınan gıda ürünlerinin fiyatlarında 2021 Ocak ayı itibariyle gözlenen değişimine de değinilirek;
Süt, yoğurt, peynir grubunda; yüksek oranda gerçekleşen fiyat artışları mutfak harcamasına bu ay gelen ek maliyetin temel nedeni oldu. Hayvansal ürünlerdeki artışın nedeni artan maliyetler olarak açıklandı. Daha önce değindiğimiz üzere, kutuda satılan peynirin 1 kilogram yerine fiyatı değiş meden 0,8 veya 0,9 kilogram olarak satılması gizli zam olarak raflarda yerini aldı ve bu ay buna ek olarak yeni fiyat artışları ortaya çıktı.Bu arada Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat ürünlerinin bulunduğu grupta; kıyma ve kuşbaşı ile sakatat (ciğer, yürek, böbrek) ürünleri fiyatı değişmedi. Ancak tavuk fiyatı arttı. Balık fiyatları, geçtiğimiz aya göre biraz artış gösterdiğine de vurgu yapılıyor.
KAYNAK: Ocak/2021 Ayı Açlık ve Yoksulluk Sınırı (TÜRK-İŞ)
