1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü’nü pandemi yasakları içinde kutlarken, işçi sınıfından manzaralara bir göz atabiliriz; şu günlerde…
Pandemi nedeniyle en fazla kayıp veren toplum kesiminin işçi sınıfı olduğu bir gerçek.
Tam kapanma’yı yaşadığımız şu günlerde, fabrikalar ve tüm işyerleri tam kapasite çalışmaya devam ediyor.
Kapanmadan nasibini alan yeme-içme-eğlence sektörleri ile kültür-sanat sektörünün emekçileri ise, neredeyse bir yıldır çalışamıyor; yaşamlarını sürdürmeleri için gereken desteklerden muaf olarak.
★★★
1.5 yıla yaklaşan pandemi döneminde kısıtlamalar, kapanmalar emekçinin önemini gözler önüne sererken emekçinin 1 Mayıs’ı en büyük bedeli ödeyenler onlar oldu.
Sağlıklarını hatta yaşamlarını kaybederek...
Çoğu işlerinden olarak...
Ücretsiz izne gönderilip açlığa mahkûm edilerek...
Birde ‘Kod 29’ var!
Pandemi sürecinde işten çıkarma yasağının “istisnası” olan ‘Kod 29’ işçilerin kabusu oldu.
Yasak olmasına karşın işten çıkarmalar, her gün neredeyse 500 işçinin Kod 29 gerekçe gösterilerek üstelik tazminatsız ve işsizlik maaşı bile alamadan işten çıkarılması...
★★★
Nedir bu Kod 29?
Patron işten çıkardığı işçiler için Sosyal Güvenlik Kurumuna 10 gün içinde işten ayrılış bildirgesi vermek zorunda. İşçiyi hangi gerekçe ile işten çıkardığını da kod numarasıyla işaretliyor.
Kod 29; işçinin İş Kanunu’nun 25. maddesinin ikinci bendinde sayılan “Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller (davranışlar)” sergilediği gerekçesiyle iş akdinin feshedildiğini gösteriyor.
Patronların tazminat ödememek ve işten çıkarma yasakları süresince dilediğince işçi çıkarmak için kullandığı bu madde, işsizlik ödeneğinden faydalanmanın da önünde engel. İŞKUR, işsizlik ödeneği için başvuru yaptığında işten ayrılış bildirgesindeki kod numarasına bakıyor; Kod 29 girilmişse işsizlik maaşı ödemiyor. İşten çıkış gerekçesi olarak 29 numaralı kod gösterilenler kısa çalışma ödeneği de alamıyor.
Kod 29; işçinin kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve işsizlik ödeneğine hak kazanamadığı acımasız bir işten çıkarma türü.
★★★
İşsiz sayısı 2021 yılı Şubat ayında bir önceki aya göre 250 bin kişi artarak 4 milyon 236 bin kişi oldu.
Sonuç: Giderek artan gelir eşitsizliği, azalan talep ve işgücü verimindeki artışın azalması.
Anlayacağınız, koronavirüspandemisi yüzünden yaşamını kaybeden insan sayısı her yıl sürekli olarak tekrarlanıyor; iş kazaları ve hastalıkları nedeniyle.
Türkiye’de sosyal güvenlik kurumu verilerine göre 2018 yılında toplam 430 bin 985 iş kazası meydana geldi.
Bunlar içinde ölümcül kaza sayısı 1541 olarak belirtiliyor. Bir diğer deyişle Türkiye’de 280 kaza başına 1 ölümcül kaza meydana geliyor.
Rakamlar Türkiye’de her gün 4.2 işçinin hayatını kaybettiğini gösteriyor.
Hem Eurostat hem de Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) verilerine göre Türkiye, Avrupa’da iş kazalarında en fazla insanın hayatını kaybettiği ülkeler sıralamasında birinci.
Sevgiyle kalın!
