Ispanakgiller ailesinden, Karadeniz ve Ege bölgesinin vazgeçilmesi olan kırmızı pancarın faydaları saymakla bitmiyor. Uşak’ta ve Zonguldak’ta “Çükündür” olarak tabir edilen kırmızı pancarı çeşitli yemeklerde ve salatalarda kullanılıyor.
Zonguldak’ta çoğu sofrada görebildiğimiz ve hemen hemen herkesin severek yediği çükündür, kırmızı renkli şeker pancarıdır. Tatlı olarak patates gibi haşlanarak yenir. Şifa kaynağı çükündür, yemeklerin yanı sıra meşrubat yapımında ve turşu olarak da kullanılır.
Çükündür yani kırmızı pancar, alyuvar oluşumunda rol oynar. Ayrıca böbrek ve safra kesesini temizlemesi ile de bilinen kırmızı pancarın diğer faydaları ise şu şekilde:
“Rahmin fibromlarını ve miyomları ile göz perdelerini eritir, yüksek kan şekerini ve tansiyonunu düşürmektedir, Şeker hastalığı, kanser ve verem gibi hastalıklardan korumaktadır, Mide ve bağırsakları rahatlatır.”
ÇÜKÜNDÜR YEMEKLERİ,
Yoğurtlu Çükündür
Zonguldak’ta çükündür en çok yoğurtlu şekilde yeniyor. Pişmiş ve soyulmuş çükündür kuşbaşı gibi doğranarak küçük parçalara ayrılır, tabaklara konduktan sonra üzerine sarımsaklı yoğurt dökülür ve servis yapılır.
Çükündür Haşlaması
Topraktan sökülmüş olan çükündürler iyice yıkanarak saçakları güzelce ayıklanır. Sonra büyükçe bir kapla suda, çokça (3-4 saat kadar) haşlanır. Haşlanan çükündürler sudan alınarak dışları soyulur ve dilimler haline getirilerek tabaklara dizilir, üzerine yoğurt dökülür ve maydanoz gibi yeşillikler konarak süslendikten sonra servis yapılır.
Çükündür Tiridi
Tepsiye dizilmiş olan dilimler üzerine çükündür şırası sızdırılarak daha fazla tatlandırılır. Eğer istenirse, daha sonra üzerine yoğurt ve onun üzerine de (tuzsuz ya da az tuzlu) kızarmış tereyağı dökülerek servis yapılır.
Çükündür Kavurması
Haşlanmış ve soyulmuş olan çükündürler rendelenir (ya da yaprakları doğranır). Bir tencerede kızdırdığımız yağ ile pişene kadar karıştırılarak kavrulur. Tatlı özelliği olduğundan dolayı tuz veya baharat ilave edilmeden servis yapılır. Arzu edilirse üzerine yoğurt dökülebilir.
Çükündür Sirkelisi
Haşlanan çükündürler daire şeklinde ve iki santim kalınlığında doğranarak tuzsuz sirkeli su ile turşu şeklinde kurulur. Ve sirkeli suda bir iki hafta bekletildikten sonra tüketilmeye başlanır. Kışlık olarak da yapılır ve mayhoş bir tadı olur bir nevi tadı şalgam suyunu andırır.
Çükündür Salatası
Çok iyi temizlenmiş olan çükündürler çok ince olarak rendelenir ve taze yaprakları çok ince olarak bıçak yardımıyla kıyılır; hazırlanmış olan salatanın üzerine serpiştirilir ve karıştırılır. (Haber: Fadime YILMAZ ELMA)
