Dünyanın En Nadir Kanları Bilim Dünyasının Gündeminde
Kan grupları, kırmızı kan hücrelerinin yüzeyindeki antijenler tarafından belirleniyor. Ancak bazı antijen kombinasyonları o kadar nadir görülüyor ki, tüm gezegende sadece birkaç kişi tarafından taşınıyor.
Bu sıra dışı kan tipleri, tıp dünyasında “nadir kan grupları” olarak tanımlanıyor ve özellikle acil kan nakli gereken durumlarda hayati önem taşıyor.
“Altın Kan”: Dünyada Bilinen Yalnızca 50 Kişi
Nadir kan gruplarının en bilineni Rh Null, diğer adıyla “Altın Kan”.
Bu kan grubunda Rh sistemini oluşturan tüm antijenler yok; bu durum son derece nadir görülen bir genetik kombinasyon nedeniyle ortaya çıkıyor.
Dünya genelinde bilinen Rh Null taşıyıcı sayısı yalnızca yaklaşık 50 kişi.
Düzenli bağış yapabilen kişi sayısı ise bunun da altında.
Bu nedenle Rh Null, tıp literatüründe “evrensel bağışçı” olarak kabul ediliyor ancak kan bulunması en zor gruplardan biri.
Bombay Kan Grubu: Klasik 0 Kanı Bile Uygun Değil
Bir diğer kritik kan grubu, Bombay (hh).
Bu kan tipinde H antijeni yoktur; yani 0 kan grubu dahil hiçbir klasik kan şekli uygun olmaz.
En çok Güney Asya’da görülen Bombay fenotipi, acil durumlarda ciddi kan bulunma sorunlarına neden olabilir.
Cis-AB: Bir Alelde Birleşen İki Antijen
Son derece nadir bir diğer örnek ise Cis-AB kan grubu.
Bu grupta A ve B antijenleri aynı gen üzerinde birleşmiş şekilde bulunur.
Genetik açıdan sıra dışı bu yapı, dünya genelinde çok az kişide görülür.
Lutheran, Diego, Vel, Duffy, Kell, Gerbich ve Jr(a−) Grubu da Riskli
Dünyada rapor edilen diğer nadir kan tipleri arasında şunlar öne çıkıyor:
Lutheran Null (Lu(a−b−)) – Tüm Lutheran antijenlerinin yokluğu
Diego Negatif (Di(a−b−)) – Daha çok Güney Amerika yerlilerinde görülen bir fenotip
Vel Negatif (Vel−) – Uyumsuz nakilde ciddi reaksiyon riskine sahip
Duffy Null (Fy(a−b−)) – Afrika kökenli topluluklarda daha sık; sıtmaya karşı direnç sağlıyor
Kell Null (K₀) – Yanlış transfüzyonda ağır sonuçlara yol açabiliyor
Gerbich Null (Ge−/Ge−) – Çok ender görülen eritrosit membran protein eksikliği
Jr(a−) – ABCB6 gen varyantına bağlı, dünya çapında nadir görülen bir antijen yokluğu
Bu kan gruplarının ortak noktası: Uygun bağışçı sayısının son derece düşük olması.
Acil Durumlarda Hayat Kurtarıyor: Donör Kayıtlarının Önemi Artıyor
Tıp uzmanları, bu nadir gruplara sahip kişilerin uluslararası donör kayıtlarına girmesinin hayati öneme sahip olduğunu belirtiyor.
Özellikle Rh Null, Bombay ve Vel− gibi gruplarda, acil kan ihtiyacı uluslararası düzeyde örgütlenen merkezler aracılığıyla karşılanıyor.
Sonuç: Kan Grubu Sadece Bir Harf Değil, Genetik Bir Kimlik
Bilim insanlarına göre nadir kan grupları, insan genetiğinin ne kadar çeşitli ve karmaşık olduğunun bir yansıması.
Her bireyin kan profili benzersiz ve bazıları için bu benzersizlik, tüm dünyada yalnızca birkaç kişiden biri olmak anlamına geliyor.