Bolu Gerede Çayı'ndaki çevre felaketi, yıllardır süregelen kirliliğin halkın gözlerinin önünde ve bilimsel verilerle belgelenmesiyle bir kez daha gündeme geldi. Gerede Çayı'nda yaşanan ağır kirlilik, 19 Mart 2025 ve 1 Ağustos 2025 tarihlerinde yapılan akredite laboratuvar analizleriyle açıkça ortaya kondu. Gerede Çayı Temiz Aksın Platformu (GEÇTAP) yaptığı basın açıklamasında, kirliliğin artık gizlenemez boyutlara ulaştığını ve sorunun çözülmesi için acil önlemler alınması gerektiğini vurguluyor.
Yapılan basın açıklaması şu şekilde:
SONUÇLAR GÖZLER ÖNÜNDE: KİRLİLİK DURUMU TEHLİKELİ BOYUTLARA ULAŞTI
İlk analizde çözünmüş oksijen seviyesinin balıklar ve diğer su canlılarının yaşayamayacağı seviyelere indiği, Gerede Çayı'nın III. sınıf “kirli su” kategorisine düştüğü belirlenmişti. Ancak 1 Ağustos 2025’te yapılan ikinci analizde, kirliliğin çok daha ağır bir hal aldığı gözler önüne serildi. Yasal limitlerin katbekat üzerinde ölçülen kirletici maddeler, Gerede Çayı'nın "çok kirli su" sınıfına düştüğünü ve suyun neredeyse oksijensiz kaldığını gösteriyor.
ÖZELLİKLE ŞU DEĞERLER DİKKAT ÇEKİYOR:
Toplam Kjeldahl Azotu: Yasal sınırın 357 katı üzerinde (536,32 mg/L),
Yağ ve Gres: Yasal sınırın 130 katı üzerinde (39,10 mg/L),
Kimyasal Oksijen İhtiyacı (KOİ): Yasal sınırın 10 katı üzerinde (2.568 mg/L),
Askıda Katı Madde: Yasal sınırın neredeyse 2 katı üzerinde (354 mg/L),
Sülfür: Yasal sınırın 3,5 katı üzerinde (7 mg/L),
Toplam Fosfor: Yasal sınırın 5 katı üzerinde (10 mg/L),
İletkenlik: 24.800 µS/cm’ye ulaşarak suyun yoğun atık yükünü sergiliyor.
GEÇTAP, bu verilerin sadece Gerede Çayı için değil, tüm Filyos Havzası ve Karadeniz için bir ölüm fermanı olduğunu belirtiyor. Analiz sonuçlarına göre, kirliliğin katlanarak arttığı, arıtma tesislerinin ya çalışmadığı ya da hiçbir işlem yapılmadan atıkların doğrudan suya deşarj edildiği açıkça görülüyor.
YETKİLİLER HALKI YANILTIYOR, GERÇEĞİ ÇARPITIYOR
Gerede Çayı'ndaki kirli su durumu, yerel yetkililerin ve bazı siyasetçilerin yanıltıcı açıklamalarıyla göz ardı edilmeye çalışılıyor. Bolu Milletvekili Sayın Yüksel Coşkunyürek'in, GEÇTAP'ı "sermaye düşmanlığı" ile suçlaması ve kirliliği küçümsemesi büyük tepki topluyor. GEÇTAP, Coşkunyürek’in çaydaki suyun rengini açıklarken "sorun arıtmada değil, arıtılan suyun can suyu ile seyreltilmemesinde" şeklindeki iddialarının bilimsel gerçeklerle çeliştiğini, halkı yanıltmaya yönelik olduğunu belirtiyor.
GEÇTAP'a göre, "can suyu" amacının kirliliği gizlemek değil, doğadaki canlıların yaşamını sürdürebilmesi için gerekli suyu sağlamak olduğu vurgulanıyor. Ayrıca, yasalara göre kirli endüstriyel atık suyun, can suyu ile karıştırılması mümkün değildir.
GEREDE’Yİ SEVİYORSANIZ, HALKI DİNLEYİN
Gerede Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Sayın Ersin Kaşka, GEÇTAP’ı “Gerede’ye düşmanlıkla” suçlarken, gerçekte asıl düşmanlığın halk sağlığını hiçe sayarak, kâr odaklı üretim yapanlara karşı olduğunu belirten GEÇTAP, halkın yıllardır kirli su içtiğini, tarım alanlarını sulayamadığını ve hayvanlarına su veremediğini ifade ediyor.
GERÇEK REFAH SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA İLE MÜMKÜNDÜR
Bolu Valisi Sayın Abdulaziz Aydın’ın “fabrikalar lazım, hedefimiz refah” açıklamalarına karşı GEÇTAP, refahın yalnızca birkaç fabrika sahibinin daha fazla kazanç sağlamasıyla değil, halkın sağlıklı bir çevrede yaşamasıyla mümkün olabileceğini savunuyor. Gerede Çayı ve çevresindeki ekosistem, geri dönülmez şekilde kirlenmiş durumda. GEÇTAP, sürdürülebilir kalkınmanın ancak doğa dostu üretimle sağlanabileceğini vurguluyor.
GEÇTAP’IN TALEPLERİ
Arıtmasız atık deşarj eden OSB işletmeleri derhal faaliyetlerini durdurmalı ve ancak uygun arıtma tesisleri kurulduğunda tekrar çalışmaya başlamalıdır.
Yetersiz arıtma tesisleri yerine, etkin kapasiteye sahip ve uluslararası standartlara uygun arıtma sistemleri kurulmalıdır.
Halkı yanıltan, gerçeği çarpıtan yetkililer görevden alınmalı, sorumluluk taşıyan kişiler istifa etmelidir.
GEÇTAP, HALKIN YANINDA VE BİLİMİN YANINDA MÜCADELEYE DEVAM EDİYOR
GEÇTAP, Gerede Çayı temiz akana kadar mücadele etmeye devam edeceğini ve bilimsel verilerle hareket ederek, halkın sağlığını korumak için gerekli adımları atacaklarını duyurdu. Gelecek nesillerin sağlığı ve doğanın korunması için bu mücadeleye sonuna kadar sahip çıkılacak.
