Faz koruma rölesi elektrik devreleri ve sistemleri dahilinde faz problemlerini tespit ederek, bu problemler karşısında koruma oluşturmak açısından kullanılan elektrik ekipmanlarıdır. Bazen elektrik şebekelerinde fazda bir dengesizlik yaşanabilir ve üç fazlı akım eşit bir durumda olmadığı için sorun görülebilir. Röle bu problemleri tespit ederek sisteme bağlı olan tüm ekipman, makine, cihaz veya motorları koruma görevi görürken, elektrik arızalarını engellemede çok etkili bir yöntem ortaya koyar.
Faz koruma rölesi genellikle endüstriyel tesislerde bazen endüstriyel otomasyon sistemleri kullanılırken bazen makineler, motorlar, bilgisayarlı ekipmanlar veya robotik cihazlar için çok önemli bir koruma avantajı ortaya koymaktadır. Hatta enerji dağıtım tesisleri, enerji üretim santralleri, güç iletim şebekeleri, telekomünikasyon ağları veya ulaşım sistemlerinde dahi bu ekipmanın önemli görevleri bulunmaktadır.
Faz Koruma Rölesi Nasıl Çalışır?
Elektrik sistemleri ve devrelerde faz koruma rölesi temel olarak fazdaki dengesizliği tespit eder ve hızlı bir tepki ile enerjiyi keserek, ekipmanı koruma altına alır ve sonrasında da uyarı oluşturur.
Temelde basit bir işlem aşamasına sahip olan bu koruma ekipmanları için bu işlem aralığı aşağıdaki liste sayesinde daha net bir şekilde anlatılabilir.
· İlk aşamada röleler bir elektrik devresi veya tesisatına pano imalatı gibi aşamalar sırasında dahil edilebilir.
· Röle sistem çalışmaya devam ettiği sürece sistemdeki üç fazı takip ederek, bir akım ve gerilim değeri problemi bulunup bulunmadığını kontrol eder. Çünkü bu değerler arasında bir beklenmedik farklılık ortaya çıkarsa faz dengesizliği tespit edilir.
· Eğer faz dengesizliği yaşanıyorsa, faz koruma rölesi çok hızlı bir şekilde aktif hale geçerek devreyi elektrik akımından keser. Çünkü bu sayede dengesizliğin bir zarar ve sorun oluşturmasını engeller.
· Motor, trafo ya da üç faz ile çalışan tüm ekipmanlarda dengesizliğe karşı koruma ile birlikte hem dayanıklı hem yüksek verimli bir çalışma sağlar.
· Dengesizliğin tespiti ile birlikte devre kesildikten sonra röle alarm durumuna geçerek, bakım personeli ve operatörlere durumu aktarır ve hızlı müdahale imkanını sağlar.
· Röle kullanıldığı alanda farklı ayar ve hassasiyetler ile uygulanabilirken, her sisteme uygun bir yapıya dönüştürülebilir ve her zaman aynı avantajı sağlayabilir.
Üç fazlı elektrik sistemlerinde dengesizlikleri tespit eden ve koruma için işlem gerçekleştiren bu ekipmanlar, gerilim ya da aklım değerlerindeki değişiklikleri takip ederler. Bu anlamda çalışma prensiplerine göre bazen ölçüm ve izleme gerçekleştirmek bazen bir referans aralığı takip etmek bazen sadece dengesizlikleri algılamak ve bazen de alarm durumuna geçerek devreyi kesmek gibi işlevler ile elektrik problemlerini önlemek için kullanırlar.
Elektrik Sistemlerinde Faz Koruma Rölesi Avantajları
Elektrik sistemlerinde faz koruma rölesi dengesizliği algılayarak koruma oluşturduğu gibi bu ekipmanlar birçok değişen avantaj ortaya koyarlar. Dengesizliği algıladıktan sonra ekipmanın motor veya trafo gibi bir ekipmandan elektrik enerjisini kesmesi, bu ekipmanı korumak ve arıza ya da değişim maliyetlerini engellemek içindir. Özellikle endüstriyel tesislerde önemli bir motor veya robotik sistemin bu yönden korunması büyük bir maliyet ve masraf ile karşılaşmayı engeller.
Çok hızlı bir şekilde tepki oluşturan bu ekipmanlar, riskleri anlık olarak belirler ve arıza ihtimallerini çok düşük bir seviyeye çeker. Çünkü arızalar sadece yüksek bir maliyet ile karşılaşmak değil sistemin durması ve elektrik enerjisinin kesintiye uğraması anlamına gelir. Örneğin; bir hastanede bu tür bir kesinti sağlık sistemlerinin aksamasına ve can kayıplarına dahi yol açabilir. Bu neden ile sağlık kuruluşları gibi tesislerde faz koruma rölesi büyük avantaj sağlar.
Açık alanlar, şantiyeler ve mobil elektrik kullanımı gerçekleştirilen noktalar veya evlerde röle güvenilir ve sürekli elektrik kullanımını destekler. Örneğin; inşaat şantiyelerinde şantiye panosu dahilinde bu ekipman yer alırken, şantiyede karşılaşılabilecek tüm riskleri engellemek için avantaj sağlar. Elektriğin verimli ve güvenilir şekilde kullanılması ile birlikte aynı zamanda personel güvenliği içinde büyük bir katkı ortaya koyar.
Faz koruma rölesi hayatımızda değişen çeşitler ile yer alabilirken, özellikle esnek bir yapıya sahiptir ve her elektrik sisteminde konfigüre edilebilir. Bu sayede değişen bir uygulama içerisinde sistemin ihtiyaçlarına göre aynı çalışma prensibi ile istenilen aynı avantajları sağlamak için kullanılması mümkündür. En hassas noktada faz dengesizliklerine karşı bugün evlerdeki elektrikli cihazlardan otellerdeki havalandırma sistemlerinin korunmasına kadar büyük faydalar sağlar.
Sıkça Sorulan Sorular
Faz sırasının önemi nedir?
Faz sırası doğru olmadığında, elektrikli sistemlerde ters yönde akım oluşabileceği için bu durumu engellemek ve doğru çalışmayı sağlamak açısından röle kullanılır.
Evlerde üç faz kullanılıyor mu?
Bugün evlerdeki elektrik tesisatlarında ve elektrikli cihazlarda da üç faz kullanımı bulunduğu için faz koluma rölesi ev hayatında da büyük bir avantaj sağlar.
