Türkiye İstatistik Kurumu(TÜİK) tarafından en son yayımlanan verilere göre YD-ÜFE (2010=100) 2022 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %3,25, bir önceki yılın Aralık ayına göre %3,25, bir önceki yılın aynı ayına göre %96,44 ve on iki aylık ortalamalara göre %46,71 artış gösterdi.Bu arada da sanayinin iki sektö rünün yıllık değişimleri; madencilik ve taşocak çılığında %98,47, imalatta %96,40 artış olarak gerçek leşmesi yanında ana sanayi gruplarının yıllık değişim leri; ara malında %114,86, dayanıklı tüketim malında %84,11, dayanıksız tüketim malında %76,98, enerji de %189,34, sermaye malında %78,57 artış oldu. Sanayinin iki sektörünün aylık değişimleri; madenci lik ve taşocakçılığında %4,82, imalatta %3,23 artış olarak kayda geçti. Hal böyle iken ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara malında %4,47, dayanıklı tüketim malında %2,27, dayanıksız tüketim malında %3,00, enerjide %11,73, sermaye malında ise %1,17 artış gerçekleşti.
* * *
Diğer taraftan da YD-ÜFE sektörlerinden giyim eşyası %62,40, basım ve kayıt hizmetleri %66,72, deri ve ilgili ürünler %69,44 ile endekslerin en az arttığı alt sektörler oldu. Buna karşılık kok ve rafine petrol ürünleri %189,34, ana metaller %142,97, kimyasallar ve kimyasal ürünler %122,46 ile endeks lerin en fazla arttığı alt sektörler oldu. YD-ÜFE sektörlerinden bilgisayarlar ile elektronik ve optik ürünler %0,69, makine ve ekipmanlar (b.y.s) %0,85, diğer ulaşım araçları %1,02 ile endekslerin en az arttığı alt sektörler oldu. Buna karşılık kok ve rafine petrol ürünleri %11,73, ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç) %7,18, diğer madencilik ve taşocak çılığı ürünleri %6,84 ile endeksin en çok arttığı alt sektörler olarak belirlendi.
* * *
Genel olarak Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksindeki fiyat artışlarının nedenlerine bir göz atıldığında; geçen yılın ortalarında oluşan kur dalgalanmasının geldiği noktada her ne kadar kısa bir süre zarfında döviz kurundaki düşüşler görülse de kurdaki bu düşmenin 13,50TL.de sabitlenmeye çalışılarak denge lenme yoluna gidilmesi ile yine de daha önceki yüksek kur üzerinden işlem gören emtia fiyatlarına artan bir tarzdaka demeli şekilde yansımalar olduğu nu YDTÜFE’nin Ocak Ayı rakamlarından anlıyoruz. Kaldı ki aynı şekilde Ocak Ayı Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksine baktığımızda ise; Tarım-ÜFE'de (2015=100), 2022 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre %14,83, bir önceki yılın Aralık ayına göre %14,83, bir önceki yılın aynı ayına göre %52,00 ve on iki aylık ortalamalara göre %26,55 oranında artış olurken, sektörlerde bir önceki aya göre balık ve diğer balıkçılık ürünlerinde %8,19, tarım ve avcılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde %14,96 ve ormancılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde %16,20 artış gerçekleşti. Ana gruplarda bir önceki aya göre canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerde %13,42, tek yıllık bitkisel ürünlerde %15,34, çok yıllık bitkisel ürünlerde %16,64 oranında artış gerçekleşmesi, çok açık şekil de maliyet artışlarında hem Yurt dışı hem de Yurt içi fiyat artışı baskılarının gerçekleştiği görülüyor.
* * *
Sonuç olarak, bu meyanda yıllık artışın düşük olduğu alt gruplar sırasıyla, %14,81 ile turunçgiller ve %22,88 ile çeltik oldu. Buna karşılık, yıllık artışın yüksek olduğu alt gruplar ise sırasıyla, %147,56 ile lifli bitkiler, %69,20 ile tahıllar (pirinç hariç), baklagiller ve yağlı tohumlar ve %64,34 ile sebze ve kavun-karpuz, kök ve yumrular olması karşısında bu maliyetlerin sonraki aylara aynı şekilde kademeli yan sıyacağını gösteriyor. Bu da demek oluyor ki piyasa lardaki hem sanayi sektörleri hem de tarım ve hayvan cılık sektörlerindeki süreğenleşen fiyat artışlarının durdurulması ancak ve ancak temel girdi maliyet lerinde gözle görülür şekilde yapılacak indirime bağlı bulunuyor.Aksi bir durumda fiyatlar genel düzeyinin artmasıyla birlikte enflasyonun artması, üretici maliyetlerindeki artışın fiyatlar genel düzeyini daha da yükseltmesi, enflasyonun sarmal olarak artmasına neden olacağı çok açık bir durumdur. Enflasyonun bir kez başladığında kendi kendini büyüterek gelişmesi şeklinde ortaya çıkan ve”enflasyon sarmalı” olarak ifade edilen bu durum en çok dar gelirli,ücretli ile emekçileri ve onların ailelerini etkilemesi de kaçınıl maz olmaktadır.