Küresel ekonomilerden bir olan Çin’deki Covid-19 salgın önlemlerinin gevşetilmesi ile talepte canlanma beklenti leri zaman içinde artarken;bu yönde ABD'den gelen stok verilerinin petrol piyasasında sıkılaşma sinyalleri vermesi nin ardından petrol fiyatlarında güçlü seyir sürdü.Son duruma göre ABD ham petrolü 122 dolar seviyesinden işlem görürken, Brent petrol de 124 dolar seviyesine yükseldi. Bu fiyatlardaki artışta küresel piyasalardaki talep artışı ve üretimin yetersiz kalacağı endişelerinin etki li olması da beklendiği gibi pek sürpriz olmadı.Bunun üzerine Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubu, geçen hafta üretimlerini temmuz ve ağustosta 648 bin varil artıracaklarını açıkladı.Söz konusu petroldeki son dönem fiyat artışlarına yönelik değerlendirmede bulunan uzmanlarca;” üretimdeki artışın Rus petrolüne uygulanan ambargonun yaratacağı açığı kapat makta etkili olamaya cağı öngörülürken;Brent petrolde teknik olarak Brent petrolde teknik olarak 125,17 ile 126,76 dolar aralığının direnç,121,22 ile 118,86 dolar aralığının ise destek bölge si olarak izlenebileceği ifade ediliyor. destek bölgesi ola rak izlenebileceğini ifade ediliyor.
* * *
Bu yönde son dönemde yaşanan Türkiye’deki gelişmeler de dikkate alındığında;Yıl başından bu yana 1 Haziran 2022 tarihinde yapılan %15’lik zamma göre mesken ve %25’lik mesken dışı elektrik zamlarıyla birlikte 2022 yılında elektriğe yapılan toplam zam mesken düşük kademe için %57, mesken yüksek kademe için %136; iş yeri düşük kademe için %111, iş yeri yüksek kademe için %181 olduğu izlenirken; akaryakıttaki zamlar ise; 1 Haziran 2021 tarihinden bugüne kadar benzine yüzde 235, motorine ise yüzde 250 oranına kadar ulaştığına tanık olundu. Bahse konu elektrik,doğalgaz ve akaryakıt zam larının en fazla yoğunluk kazandığı bu dönemde; Türkiye İstatistik Kuru mu(TÜİK) Mayıs/2022 Ayı TÜFE ve Yİ-ÜFE verilerine bakıldığında ise; TÜFE’de 2022 yılı Mayıs ayında bir önceki aya göre %2,98, bir önceki yılın Aralık ayına göre %35,64, bir önceki yılın aynı ayına göre %73,50 ve on iki aylık ortalamalara göre %39,33 oranında artış meydana geldi.Mayıs/2022 ayında bir önceki aya göre %8,76, bir önceki yılın Aralık/2021 ayına göre %51,43, bir önceki yılın aynı ayına göre %132,16 ve on iki aylık ortalamalara göre %80,38 artış meydana geldi.
* * *
taraftan da Mayıs/2022 ayı verilerinde öncü gösterge özelliği taşıyan Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi kapsamında fiyat artışlarında en fazla paya sahip olan kalemler incelendiğinde ise; değişim oranları açısın dan yıllık elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %360,30’ luk artışla dikkat çekerken; Ana sanayi grup larının yıllık değişimleri; ara malında %122,21, dayanıklı tüketim malında %83,41, dayanıksız tüketim malında %106,82, enerjide %300,16 ve sermaye malında %79,08 artış kaydedilmesi çift rakamda halen artışını sürdüren yüksek enflasyon üzerinde etkili oldu ğu izleniyor. Oysa ki geçen yıldan bu yana döviz kuru ve petrol fiyatlarındaki yukarı yönlü dalgalanmalar da dikkate alındığında; enflasyon sayesinde elde edilen son dönem bütçe fazlası büyük gelir artışının harcamalara dönmesi de tam olarak enflasyona endeksli bir ekonomi yaratmakta. Gevşek maliye politika sı ve ultra gevşek para politikası birleşimi TÜFE enflas yonun da üç haneli seviyelerin üstüne çeke bilecek güçte görünüyor.Reel anlamdaki süreğen hale gelen enerji fiyat larındaki artışın enflasyon beklentileri ile birleşerek fasit dairedeki yerini almasıyla da fiyat istikrarının sağlanması konusundaki belirsizliklere de kapı araladığı görülüyor.
* * *
Sonuç olarak, CNN International alıntılı haber göre, Brent ham petrolünün fiyatı, Avrupa Birliği'nin bu yılın sonuna kadar Rusya petrol ithalatının %90'ını azaltacağını açıkla masının ardından, hafta başında varil başına 124 doları aştı. O zamandan beri fiyatlar, büyük ölçüde OPEC 'in daha fazla petrol pompalayacağı, ancak tüketicilerin pom pada hissettiği acıyı hafifletmek veya yaygın küresel enflasyonu dizginlemek için yeterli olmadığı beklentileri nedeniyle, biraz gerileyerek 117 dolar civarına geldi. Mamafih petrol fiyatlarının geleceği konusunda bir değer lendirme yapan ve bir analitik şirketi olan Kpler' de Amerika'nın baş petrol analisti Matt Smith, "üç haneli petrol fiyatları nın" sabit kalacağını söylese de; Smith, "Karantinalar dan sonra Çin talebi yeniden yükse lirse ve Rusya üretim düşüşünü sürdürürse o zaman yılın başların da görülen 139 dolar seviyesi yeniden test edilebilir” Uyarısının da dikkaten kaçırılmaması gerekiyor.Çok tabii olarak küresel piyasalardaki enerji fiyat artışlarının geldi ği noktada bunun yüksek enflasyonla eşleşmesi de büyük olası görülürken;özellikle gelişmekte olan ülkelere yansı ması ise kaçınılmaz bir durum olarak karşımıza çıkıyor.