Bilindiği gibi TÜİK’in açıklamasına göre enflasyon Ocak ayında aylık%1,35 artışla%12,15 oldu.TCMB TÜİK tarafından belirlenen Ocak/2020 Ayı enflas yon oranlarının yayımlanması sonrasında enflasyon değerlendirmesinde bulunurken; “Ocak ayında tüke tici fiyatları yüzde 1,35 oranında artmış,yıllık enflas yon 0,31 puan yükselişle yüzde 12,15 olmuştur. Bu dönemde yıllık enflasyon enerji dışındaki alt gruplar da gerilemiştir.Enerji enflasyonundaki belirgin artışta ise bir önceki yılın aynı dönemindeki düşük baz etki li olmuştur.Bu dönemde gıda fiyatları mevsimsel ola rak yüksek bir artış gösterse de, grup yıllık enflasyo nu baz etkisiyle gerilemiştir. Temel mal ve hizmet gruplarında yıllık enflasyon sınırlı bir oranda geri lerken, temel mal enflasyonundaki düşüşü KDV indi rimine bağlı olarak dayanıklı tüketim grubu sürükle miştir. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonu görece yatay seyrederken, eğilimi bir miktar yükselmiştir.”açık laması kayda geçti.
* * *
Söz konusu rapor detayında;”Ocak ayında hizmet fiyatları yüzde 2,00 oranında artmış, grup yıllık enf lasyonu sınırlı bir oranda gerileyerek yüzde 12,20 olmuştur. Bu dönemde, yıllık enflasyon kira, ulaş tırma ve haberleşme gruplarında gerilemiş, lokanta-otel grubunda sınırlı bir miktar artmış, diğer hizmet lerde ise görece yatay seyretmiştir. Aylık fiyat geliş melerine bakıldığında,diğer hizmetler grubunda,geç mişe endeksleme eğilimi gösteren,döviz kuru etkile rini yansıtan ve yeniden değerleme oranına göre be lirlenen kalemlerin fiyatlarında belirgin artışlar göz lenmiştir. Bu dönemde, özellikle sağlık, bakım-ona rım ve eğitim alt kalemlerindeki fiyat gelişmeleri dik kat çekmiştir. Lokanta-otel grubunda fiyatlar gerek konaklama gerekse yemek hizmetlerinde yükselmiş tir. Geçmişe endeksleme davranışının izlendiği kira grubunda aylık fiyat artışı yüzde 1,14 oranında ger çekleşmiş ve eğilim önceki aylara kıyasla güçlen miştir.”değerlendirmesine yer verildiği görülmüştür.
* * *
Bu arada raporda;” Enerji fiyatları Ocak ayında ay lık yüzde 1,11 oranında artmıştır (Tablo 1). Bu ge lişmede şebeke suyu fiyatlarında gözlenen yüzde 5,97’lik yükseliş belirleyici olmuştur. Uluslararası petrol fiyatlarındaki düşüşe karşın, döviz kuru geliş meleri nedeniyle akaryakıt fiyatları yüzde 0,55 ora
nında artmıştır. Enerji yıllık enflasyonu bir önceki
yılın aynı döneminde elektrik, doğalgaz ve şebeke suyu fiyatlarındaki indirimlere bağlı düşük baz etki siyle 6,16 puan artarak yüzde 17,14’e yükselmiştir Gıda ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonu Ocak ayında 1,85 puan azalarak yüzde 9,04 olmuştur. Bu gelişmede bir önceki yıldan gelen yüksek baz etki siyle yıllık enflasyonu gerileyen işlenmemiş gıda fiyatları belirleyici olurken, yıllık enflasyon işlenmiş gıdada bir miktar artmıştır. İşlenmemiş gıda fiyatları temelde taze meyve-sebze fiyatlarının etkisiyle mev simsel olarak güçlü bir artış göstermiş,ancak yüksek baz ile grup yıllık enflasyonu 3,88 puan azalarak yüz de 2,22 olarak gerçekleşmiştir.”şeklinde açıklama ya pılmıştır.
* * *
Sonuç olarak, TCMB raporunda diğer işlenmemiş gıda grubunda ise kırmızı et, patates ve yumurta fiyatlarındaki artışlar öne çıkmıştır. Ocak ayında işlenmiş gıda grubunda aylık fiyat artışı yüzde 1,48 ile ekmek ve tahıllar ile süt ürünleri öncülüğünde yüksek artış eğilimini devam ettirmiş; grup yıllık enflasyonu yüzde 16,08’e yükselmiştir.Bu gelişme lerle, taze meyve ve sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon yüzde 12,92’ye yükselmiştir Ocak ayında, alkol-tütün ürünleri fiyatları otomatik mekanizma çer çevesinde maktu ÖTV’de öngörülen artışın ilk altı ay için yapılmamasının etkisiyle yatay seyretmiş tir.”şeklinde yorum yapılmıştır.Özetle TCMB Rapo runun içeriğine bakıldığında, ufak tefek istisnalar dı şında olmak üzere TÜİK’le eşleşmiş olduğu görülse de; TÜİK sepetinin fiyatı artan maddeler bazında bir kısım kalemlerin sepetten çıkarılarak hafifletilmesi nin neticesi olarak Ocak/2020 Ayı enflasyonu reel seyreden enflasyon oranının altında çıkmıştır.Ancak bu arada da çift rakamlı enflasyon oranının yapışkan laştığı noktadan ayrılma temayülüne girdiği izlenmiş tir.