Amelebirliği Hastanesi olarak bilinen Uzunmehmet Göğüs ve Meslek Hastalıkları Hastanesi’nin riskler nedeniyle Atatürk Devlet Hastanesi Site Ek Binası’na taşınacağı, sağlık hizmetlerinin kesintiye uğramayacağı konusunda açıklamada bulunan İl Sağlık Müdürlüğü’ne Mimarlar Odası Zonguldak Temsilciliği Yönetim Kurulu tarafından cevap gecikmedi.
Amelebirliği Hastanesi, yalnızca bir sağlık yapısı değil; Zonguldak’ın emek tarihi, Cumhuriyet’in erken dönem sağlık politikaları ve sosyal devlet anlayışının olduğu vurgulanan açıklama da şu ifadelere yer verildi;
“Zonguldak İl Sağlık Müdürlüğü tarafından yapılan son açıklamada, Amelebirliği Hastanesi olarak bilinen Uzunmehmet Göğüs ve Meslek Hastalıkları Hastanesi’nin yapısal riskler nedeniyle Atatürk Devlet Hastanesi Site Ek Binası’na taşınacağı, sağlık hizmetlerinin kesintiye uğramayacağı belirtilmiştir.
Mimarlar Odası Zonguldak Temsilciliği olarak bir kez daha vurgulamak isteriz; Sağlık hizmetlerinin taşınması ile bir yapının kültürel, tarihsel ve mimari değerlerinin korunması birbirinden tamamen bağımsız konulardır. Kamuoyunda bu iki olgunun aynıymış gibi sunulması, önemli bir kültürel mirasın gözden çıkarılmasına neden olmaktadır.
AMELEBİRLİĞİ HASTANESİ KENT BELLEĞİNİN AYRILMAZ BİR PARÇASIDIR
Amelebirliği Hastanesi, yalnızca bir sağlık yapısı değil; Zonguldak’ın emek tarihi, Cumhuriyet’in erken dönem sağlık politikaları ve sosyal devlet anlayışının simgesidir. Bu yapının: teknik raporlara dayanılarak acele bir kararla yıkılmak istenmesi, geri dönüşü olmayan bir kültürel miras kaybına yol açacaktır.
Fevkani Köprüsü, Merkez Lavuarı, İşçi Müdürlüğü Binası gibi değerlerimizin yok edilmesinin ardından kent belleğinde oluşan boşluk hâlâ giderilememiştir. Zonguldak Yayla İlkokulu ve Sineması’nın, kentin sosyal ve endüstriyel mirasının son kalan özgün yapılarından biri olarak korunması gereken önemli bir kültürel değer olması sebebiyle güçlendirerek yaşaması gerektiğini ısrarla söylememize rağmen, bu yapı da yıkımına yönelik kararla yok edilmek için beklemektedir. Zonguldak’ın aynı hataları tekrar yaşamasına izin verilmemelidir.
İl Sağlık Müdürlüğü açıklamasında yapının önemini kabul etmiş olmasına rağmen koruma ve güçlendirme seçenekleri göz ardı edilmiş, yıkım yine tek çözüm olarak sunulmuştur.
YAPI YIKILMAK ZORUNDA DEĞİLDİR: MÜHENDİSLİK BİLİMİ ÇOK DAHA FAZLASINI MÜMKÜN KILAR
“Yapısal risk” vurgusu, yıkımı zorunlu hale getiren bir gerekçe değildir. Günümüz bilimsel ve teknik yöntemleriyle güçlendirme, taşıyıcı sistem iyileştirmesi, restorasyon, yeniden işlevlendirme gibi seçenek uygulanabilir. Bu nedenle yapılması gereken:
1. Bağımsız uzmanlarca kapsamlı ve bilimsel bir değerlendirme yapılması,
2. Güçlendirme alternatiflerinin teknik olarak detaylandırılması,
3. Yapının yıkılmadan korunmasını sağlayacak sürecin başlatılmasıdır.
HİZMETLERİN TAŞINMASI, YAPININ KORUNMASI GEREKLİLİĞİNİ ORTADAN KALDIRMAZ
Sağlık hizmetlerinin geçici olarak başka bir yapıya taşınması bir idari karardır; ancak bu karar, Amelebirliği Hastanesi’nin kent belleğinden silinmesini meşru kılamaz.
Hizmetler taşınabilir fakat tarih, hafıza ve kültürel kimlik taşınamaz.
Bu nedenle yapı güçlendirilerek korunmalı, yeni bir işleve kavuşmalı ve yaşayan bir miras olarak kente hizmet etmeye devam etmelidir.
HATIRLATM : TESCİLLİ YENİ YERLEŞKEYE YAPILACAK MÜDAHALELER KURUL İZNİ GEREKTİRİR
Taşınılacak olan yapı 1923 yılında Türkiye'nin en donanımlı hastanesi olarak açılan, Atatürk döneminin Zonguldak'taki önemli tarihi yapılarından biri olma özelliğine sahiptir. Atatürk Devlet Hastanesi Site Ek Bina olarak adı geçen bu yapı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından kültürel miras olarak kabul edilmiş ve koruma altına alınmış bir yapıdır. Bu nedenle bu binada; tadilat, fonksiyon değişikliği, teknik müdahale veya kapasite artırımı gibi tüm işlemler, 2863 sayılı yasa gereğince Koruma Bölge Kurulu iznine tabidir. Acil durum gerekçeleri dahi koruma mevzuatını devre dışı bırakmaz.
Dolayısıyla kentteki her iki yapının da korunmasını gerektiren süreçlerin, mevzuata tam uygunlukla yürütülmesi zorunludur. Mimarlar Odası Zonguldak Temsilciliği olarak bu sürecin de takipçisi olacağız.
KENTTEKİ TÜM BİLEŞENLERE ÇAĞRIMIZDIR: BU YAPIYA BİRLİKTE SAHİP ÇIKALIM
Amelebirliği Hastanesi’nin korunması, yalnızca Mimarlar Odası’nın değil;
Zonguldak’taki tüm kurumların, örgütlerin, yerel yönetimlerin ve kentlilerin ortak sorumluluğudur. Bu çerçevede:
* Yapının yıkım değil tescil edilmesi için gerekli başvuruların yapılması,
* Başta Tarihi Kentler Birliği üyesi Zonguldak Belediyesi olmak üzere tüm yerel yönetimlerin sürece aktif katılması,
* Meslek odaları, STK’lar, üniversite birimleri ve Zonguldak halkıyla birlikte ortak bir tutum geliştirilmesi gerekmektedir.
Zonguldak kendi mirasına sahip çıkmalı, iki önemli yapıya ilişkin tüm süreçlerde hukuka uygun, şeffaf ve katılımcı bir yaklaşım benimsenmelidir.”