Türkiye ekonomisinin son durumu hakkında bir taraftan iktidar kanadı,diğer taraftan muhalefet kanadından farklı değerlendirmeler gelse bile; son alınan bilgilere göre Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu FitchRatings, Türkiye’nin kredi notu görünümünü ‘negatif’ olarak belirledi. Kuruluş, Türkiye’nin kredi notunu ‘BB-‘den ‘B+’ya indirdi. Ülkemizdeki siyasi otoritenin açıkla malarının aksine Fitch, kur korumalı mevduat, hedeflenen kredi ve sermaye akışı önlemleri de dahil olmak üzere enflasyonu düşürmeye yönelik politika tepkisinin makroekonomik ve finansal istikrar risklerini ‘sürdürülebilir bir şekilde hafifletmesini beklemediğini’ açıklama sından sonra ayrıca “Türkiye’nin notları, zayıf politika güvenilirliğini ve öngörülebilirliğini, yüksek enflasyonu, yüksek dış finansman gereksinimlerine ve dolarizasyona göre düşük dış likiditeyi ve jeopolitik riskleri yansıtıyor”değer lendirmesinede yer verildiği izlendi.
* * *
Bu kapsamda daha önceki yapılan açıklamada FitchRatings,2 Aralık 2021’dekigerçekleşen değerlendirmesinde,Türkiye’nin kredi notunu “BB-” olarak teyit etmiş, kredi not görünümünü ise “erken” olarak nitelendirdiği parasal gevşemenin yurtiçi güvende bozulmaya neden olduğunu belirterek “durağan”dan “negatif”e çevirmişti. En son uygulama konusu yapılan kur korumalı TL mevduat (KKM), döviz kurunu yaz aylarına kadar çıpalamak için kurnazca bir yöntem, fakat kredi derecelendirme kuruluşları açısından sistemin Hazine açısından oluşturduğu potansiyel riskler daha önemli. Yüksek miktarda dövizin bozdurulup KKM’a çevrilmesi, akabinde de döviz kurunun yükselmesi; TL’deki değer kaybı ile mevduat faizi arasındaki farkın Hazine tarafından karşılanacağı anlamına gelir.”denilirken;Bu sene GSYH’ya oranla %4 olarak gerçekleşmesi beklenen bütçe açığı bu kötümser senaryoda bir kaç puan yükselebilir.”vurgusune ek olarak”Türkiye’de çok az sıcak para kaldığı için Fitch kararının spot piyasaları etkilemesi beklenemez. Fakat, Hazine’nin ihraç etmeyi planladığı sukuk talep eksikliğinden dolayı ertelenebilir, veya faiz maliyeti yükselir.” Deniliyor.
* * *
Gerçekte Türkiye’nin cari risk primine bakıldığında;Türkiye CDS 5 Yıllık USD (TRGV5YUSAC=R)509,51 -14,89 -2,84%şeklindebir görünümü söz konu su.Bu durumda Fitch kararı ardından, Eurobond’lara ilgi azalırken, hafta boyunca gerileyip 512 puana inen 5 yıl vadeli CDS risk primi yeniden yükselişe geçebilir.Bunun sonucu olarak da eğer ekonomi politika seti revize edilmez, Fed faiz artırımı dahil global riskler yükselirse, Moody’s ve S&P’nin de kredi notlarımızı indirmesi yüksek olasılık taşıyor. Bu koşullarda banka ve şirketlerin kısa vade FX borçlanma maliyetlerin yükselmesi kaçınıl maz olacak gibi görünüyor.Hal böyle iken,halen döviz kurundaki tabloya bakıldığında yatay bir seyir izlemesi yö nündeki piyasalardan gelen değerlendirmelerden birisi de acaba sabit kur sistemi mi uygulanıyor? Şeklinde oluşu pozisyonuna göz atıldığında serbest piyasa modelinin terk mi edildiği anlamlarına da yol açıyor.
* * *
Sonuç olarak, görünür o ki;TCMB dolar/TL’yi 13.50’yeçıpaladı. Daha önce Berat Albayrak da aynı yola başvurmuş, mamafih doların yükselmesini önleyememişti. Bu kez, yine belli ki hükümetin bir oyun planı daha var. Döviz kurunu yaz mevsimine kadar sabit tutarsa, sadece tahmin edilen turizm geliriyle TL değer kazanacak. Belki de arkasından Ekim ayında muhtemelen de erken seçim kararı alınacak.Ancak bu durum daha önceki uygulamada olduğu gibi ağır riskler içerdiğinden; sanayi sektörlerinin neredeyse %85 ithal girdisine bağım lıolması,finansalkırılganlıklar,içsel ve dışsal jeopolitik ve jeostratejik risklerin varlığı, net döviz rezervinin yeterli pozisyonda olmaması nedenleri yanında; yüksek katma değerli ileri teknoloji üretme yeteneğimizin oldukça sınırlı oluşu gibi zorluklar handikap olarak karşımıza çıkıyor. Gerçekte iyi bir sistem değişikliği ile eğer kendi öz kaynaklarımız doğru yöntemlerle yeterli şekilde yaratılabildiği takdirde; bu öz kaynakların yüksek katma değerli ileri teknolojiye AR-GE destekli Tübitak+sanayici+Üniversitelerişbirliği ile doğru zamanda doğru şekilde kullanılması mümkün olabildiği ortamda başarı nın arkadan gelmesi pekala söz konusu olabilecektir.