Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yeni açıklanan Temmuz/2020 Ayı verilerine göre TÜFE'de (2003=100) 2020 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre %0,58,bir önceki yılın Aralık ayına göre %6,37, bir önceki yılın aynı ayına göre %11,76 ve on iki aylık ortalamalara göre %11,51 oranında artış gerçekleşti. Ekonomistlere göre Temmuz ayı enflasyon beklentisi ise %0,85 oranında idi. Bu arada çekirdek enflasyon oranı yıllık yüzde 11.64'ten yüzde 10.25'e geriledi ise de bu gelişme kalıcı değil; sonraki aylarda yeniden aşamalı şekilde girdi maliyet artışlarıyla beraber tekrar yükselme trendine girebilir. Çünkü enflasyon oranında ciddi bir düşüşten bahsedebilmek için çekirdek enflasyon oranının sonraki aylık düşüş oranlarında istikrarlı bir seyir izlemesi gerekiyor.
* * *
Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla, %6,04 ile eğlence ve kültür, %7,78 ile ev eşyası ve %8,81 ile ulaştırma oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, %21,90 ile çeşitli mal ve hizmetler, %21,78 ile alkollü içecekler ve tütün ve %14,17 ile sağlık şeklinde kayda geçti. Ana harcama grupları itibarıyla 2020 yılı Temmuz ayında azalış gösteren diğer ana grup ise %1,28 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu. Buna karşılık, ana harcama grupları itibarıyla 2020 yılı Temmuz ayında artışın yüksek olduğu gruplar ise sırasıyla, %2,44 ile ulaştırma, %2,39 ile çeşitli mal ve hizmetler ve %2,38 ile ev eşyasında artış meydana geldi. Temmuz 2020'de, enflasyon açısından asıl dikkat çekici gelişmelere bakıldığında; endekste kapsanan 418 madde den,111 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 54 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. 253 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti. İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE'de 2020 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre %0,71, bir önceki yılın
Aralık ayına göre %6,47, bir önceki yılın aynı ayına göre %10,49 ve on iki aylık ortalamalara göre %10,88 artış gerçekleşti.
* * *
Diğer taraftan Temmuz Ayı Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi ise (Yİ-ÜFE) (2003=100) 2020 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre %1,02, bir önceki yılın Aralık ayına göre %7,98, bir önceki yılın aynı ayına göre göreceli mukayesede %8,33 ve on iki aylık ortalamalara göre %6,81 artış gösterdi. Yİ-ÜFE oranları bakımından sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığın da %8,94, imalatta %7,95, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %12,69, su temininde %12,06 artış olarak gerçekleşti.Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında %8,47, dayanıklı tüketim malında %14,54 oranında, dayanıksız tüketim malında %8,38, enerjide %0,65, sermaye malında %13,50 oranında artış olarak gerçekleşti. Sanayinin dört sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %4,11, imalatta %0,99 artış, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında %0,44 azalış ve su temininde %3,74 artış olarak kayda geçerken, ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara malında %0,94, dayanıklı tüketim malında %2,15, enerjide %3,62, sermaye malında %1,22 artış; dayanıksız tüketim malında %0,21 azalış olarak gerçekleşti.
* * *
Sonuç olarak, yıllık en fazla azalış; %28,90 ile ham petrol ve doğal gaz, %19,89 ile kok ve rafine petrol ürünleri olarak gerçekleşti. Buna karşılık metal cevherleri %29,10, diğer mamul eşyalar %23,54, tütün ürünleri %23,11, ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler şeklinde kayda geçerken, aylık en fazla azalış; %2,19 ile tütün ürünleri, %0,46 ile kağıt ve kağıt ürünleri, %0,44 ile elektrik-gaz üretim ve dağıtımı alt sektörlerinde gerçekleşti. Buna karşılık ham petrol ve doğalgaz %39,72, kok ve rafine petrol ürünleri %11,71, metal cevherleri %5,25 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.TÜİK’in açıkladığı temmuz ayı TÜFE ve Yİ-ÜFE enflasyon oranlarındaki artış açısından yapılan eleştirilere bakıldığında ise; Prof.Dr.Erhan Aslanoğlu Blomberg HT’ye yaptığı değerlendirmede TÜFE’nin Temmuz’da aylık bazda 0,58 olarak açıklanmasının yaz ayları için çok da düşük rakam olmadığı belirtirken;”ÜFE’deki artışın yüksek olmasının maliyet enflasyonu tarafından baskının devam ettiğini gösteriyor” değerlendirmesine ek olarak;”kurlardaki hareketlenmenin temmuz ayı verilerinde hafif de olsa etkisini göstermiş olabileceğini” söylemesi, enflasyona sebep olan faktörler ortadan kaldırılamadığı sürece enflasyondaki çift rakamlı hareketliliğin sonraki aylarda da devam edeceğini gösteriyor.
