Gerçeği belirtmek gerekirse Ülkemiz iktisadi yaşamındaki son tabloya bir göz atıldığında bir kısım değerlendirmede bulunan ekonomi uzamalarına göre; normal şartlarda resesyon(durgunluk)la eşleşen ekonomik daralma ve petrol fiyatlarında devam eden zayıf seyir nedeniyle yılı cari fazla ile tamamlamamız bekleniyorsa da; mamafih küresel ekonomide beklenen daralmanın Türkiye’nin dış ticaret dengesi üzerinde olumsuz etkiler yapabileceğine işaret ediliyor. Bu yönde Nisan’da 5,1 milyar dolar cari açık verilirken, dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre 2,3 milyar dolar artarak 3,8 milyar dolara yükselmesi ve geçen yılın Nisan ayında 2,3 milyar dolar net fazla veren hizmetler dengesinde tahmin dışı 240 milyon dolar net açık vermesi belirleyici oldu. Geçen ay 1,3 milyar dolar fazlayı işaret eden 12 aylık yıllıklandırılmış cari denge rakamı bu ay itibariyle 3,3 milyar dolar açığa dönüştü. Böylelikle, yıllıklandırılmış rakamlarla Nisan 2019’dan bu yana ilk defa açık verildi. Ayrıca, salgının en olumsuz etkilerinin turizmdeki yüksek sezon sürecinde yaşanıyor olması seyahat gelirleri üzerinden hizmet dengesini de baskılama riskine neden oluyor.
* * *
Diğer taraftan, petrol fiyatlarında devam eden görece zayıf seyrin enerji ithalatı tarafına vereceği katkıya karşın; gelirleri büyük ölçüde petrole dayanan ve dış ticarette tedarikçimiz / hedef pazarımız konumda olan ülkelerde görülmesi muhtemel yavaşlama/daralma söz konusu katkıyı sınırlayabilir. Mayıs ayı Ödemeler Dengesi verileri 13 Temmuz’da açıklanacak. Öte yandan Türkiye İstatistik Kurumu(TÜİK)’nun en son etapta açıkladığı Nisan/2020 ayı sanyi üretim rakamlarına göre; sanayi üretimi aylık bazda yüzde 30,4, yıllık bazda ise yüzde 31,4 azaldı.Bu arada Sanayinin alt sektörleri (2015=100 referans yıllı) incelendiğinde, 2020 yılı Nisan ayında madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre %14,5, imalat sanayi sektörü endeksi %33,3 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi %14,9 azaldı. Sanayi kesimindek alt sektörler incelendiğinde ise 2020 yılı Nisan ayında madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi bir önceki aya göre %13,0, imalat sanayi sektörü endeksi %32,5 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi de %12,4 oranında azaldı.
* * *
Hal böyle iken, kovid-19 koronovirüs pandemi kaynaklı mali sıkıntıya düşen, nakit akışı bozulan şirketler listesine Lufian da eklendi. Lufian Mağazacılık Hizmetleri AŞ, Lufian Pazarlama Hizmetleri AŞ, Ne-Saç Ayakkabı Tekstil San. ve Tic. Limited Şti. ile Ne-Saç Tekstil San. ve Tic. Limited Şti. için mahkemeye konkordato başvurusunda bulunulduğu belirtiliyor. Bakırköy Ticaret Mahkemesi, 4 şirkete yönelik de tedbir kararı verdi, komiser ataması yaptı. Tedbir kararı ile birlikte şirketler de hacizlere karşı bir şekilde korumaya alınmış oldu. Grubun net borcunun ise 120 milyon TL olduğu öğrenildi. Mehmet Emin Gümüştekin’in temelini attığı Lufian Grubu 23 yıl önce kuruldu. Erkek iç ve dış giyim ile ayakkabı üretimi yapan Lufian, dünyanın önde gelen markalarına da üretim yaptı.Son alınan bilgilere göre de Tekstilde dünyanın en önde gelenleri arasında yer alan İnditex, korona virüs salgını sonucu tarihinde ilk kez zarar ettiğini açıklayarak bin 200’den fazla küçük mağazasının kapatılacağını duyurdu.
* * *
Sonuç olarak,ihracat rakamları da sıkıntılı;TÜİK’in en son Nisan/2020 Ayı için açıkladığı Dış Ticaret verilerine göre; İhracat birim değer endeksi Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %3,8 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde %3,4 artarken, ham maddelerde (yakıt hariç) %3, yakıtlarda %67,4 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) %0,9 azaldı. İhracat miktar endeksi de Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %39,3 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde %1,3, ham maddelerde (yakıt hariç) %7,5 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) %46,4 azalırken, yakıtlarda %2 artış gösterdi. İthalat birim değer endeksi Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %12,4 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde %1 artarken, ham maddelerde (yakıt hariç) %9,5, yakıtlarda %48,2 ve imalat sanayinde (gıda,içecek, tütün hariç) %5,4 azalma gösterdi. İthalat miktar endeksi Nisan ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %18,7 azaldı. Endeks bir önceki yılın aynı ayına göre, gıda, içecek ve tütünde %4,2, ham maddelerde (yakıt hariç) %3,9, yakıtlarda %26,4 ve imalat sanayinde (gıda, içecek, tütün hariç) %18,1 oranında azalma oldu. Kısaca ve özetle uluslararası standartlarda olmak üzere karşılaştırma üstünlükler teorisine göre dış ticarette rekabet edebileceğimiz ürünlerin yüksek katma değerli bazda ihraç potansiyeli bulunan teknoloji ileri teknoloji yaratmak suretiyle bu finansal kırılganlığa çözüm getirilirken ayrıca ithal ikamesi tüm sanayi dallarını da arttırmamız ve mevcut olanları da mutlaka geliştirmemiz gerekiyor.
