Türkiye İstat,stik Kurumu’nun 2018 Yılı verilerine göz atıldığında; Toplam hayvan sayısı 2018yılında bir önceki yıla göre % 4,8 oranında artışla yaklaşık 65 milyon baş olarak tahmin edilirken; 2018 yıl sonu TÜİK tahminlerine göre büyükbaş hayvan sayısı 2018 yılında 17 milyon 221 bin baş, toplam küçükbaş hayvan sayısı ise 46 milyon 112 bin baş oldu. Böylece TÜİK verilerine göre 2018 yılında sığır sayısı % 6,9 oranında, koyun sayısı % 4,5 oranında, keçi sayısı ise % 2,7 oranında arttış kaydetti. Bu arada aynı yılda kesilen hayvan sayısı incelediğinde; 2018 yılında Kırmızı et üretimi 1 milyon 118 bin 695 ton olarak tahmin edildi. Toplam kırmızı et üretimi bir önceki yıla göre % 0,7 oranında azaldı.2018 Yılında sığır eti üretimi bir önceki yıla göre % 1,7 Koyun eti % 0,8 oranında artarken, keçi etin üretiminde % 63,7’lik bir düşüş görüldü. Toplam kırmızı et üretimi içinde sadece kesimhanelerde üretilen kırmızı et miktarı 622.871 ton olarak gerçekleşti.
* * *
Bu kapsamda toplam kırmızı et üretimi geçtiğimiz kurban bayramının gerçekleştiği bir önceki çeyreğe göre %23,5, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %12,1 oranında azaldı. Toplam kırmızı et üretimi içinde sadece kesimhanelerde üretilen kırmızı et miktarı ise 185 bin 324 ton olarak gerçekleşti. Sığır eti üretimi 239 bin 703 ton olarak tahmin edildi. Sığır eti üretimi bir önceki çeyreğe göre %21,8, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %7,8 oranında azaldı. Koyun eti üretimi 17 bin 902 ton olarak tahmin edildi. Koyun eti üretimi bir önceki çeyreğe göre %37,3, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %31,2 oranında azaldı. Kayda geçen bu azalma ithalata rağmen arz-talep dengesinin bozulması sebebiyle önümüzdeki günlerde kırmız et fiyatlarındaki olası artışlara işaret ediyor. TÜİK tarafından yapılan Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine göre 2017 yılında Türkiye nüfusu 80.810.525 kişi olduğu düşünüldüğünde buna göre kişi başı kırmızı et üretimi 2017 yılında 13.94 kg olmuş bir önceki yıla göre % 5 oranında azalma gösterdiği de dikkate alındığında şöyle bir durum ortaya çıkıyor; kırmızı yaklaşık %16 et zamlanacak ancak eldeki stokların satılamaması korkusu nedeniyle herkes zam kararında mütereddit davranıyor.
* * *
Nitekim TUİK-TÜFE verilerine göre 2019 yılı Şubat ayında 40,48TL/Kg olan fiyatlar bir önceki aya göre %0,22 oranında, 12 aylık ortalamaya göre % 1,76 oranında azaldı.Parakende kuzu fiyatları ise TUİK TÜFE verilerine göre 2019 yılı Şubat ayında 40,48TL/Kg olan fiyatlar bir önceki aya göre %0,22 oranında, 12 aylık ortalamaya göre % 1,76 oranında azalmıştır. Perakende Kuzu Eti Fiyatları:TUİK TÜFE verilerine göre 2019yılı Şubat ayında 49,86TL/Kg. olan fiyatlar bir önceki aya göre% 1,75 oranında artmış, son 12 aylıkdönemde ise bu artış % 7,94 oranın da olmasıyla zam beklentisini de doğruladığı izleniyor. Tavuk etindeki artışlar açısından da TÜİK verilerine göre perakende tavuk etifiyatları Şubat 2019 tarihinde 10,95TL/Kg olmuştur. Fiyatlar bir önceki aya göre % 1,05 oranında artmış, iki ay içerisinde fiyatlar ise % 27,64 oranında artış göstermiştir.Çok tabii olarak tavuk etindeki fiyat artışlarının daha ziyade maliyet eksenli girdi fiyatlarındaki göreceli artışların yansıması şeklinde açıklanabilir. 2018 yılı fiyat ortalamaları bir önceki yıla göre % 5,4 ile % 58,5 arasında değişen oranlarda artmıştır. Şubat ayına bakıldığında yılbaşına göre,yulaf fiyatında artış, diğer ürünlerin fiyatlarında ise düşüş görülmüştür.Madalyonun öteki yüzüne baktığımızda Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Merkez Birliği, besicilerin iflas noktasına geldiğini belirterek, Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan acilen Et ve Süt Kurumu’nun karkas kesim fiyatını 34 TL’ye çıkarmasını talep ediyor.Taleplerini Bakanlığa rapor halinde ileten Merkez Birliği,” sektörün ana maliyet kalemlerini oluşturan besilik dana ve yem hammaddeleri ithalata bağlı olduğundan ve son bir yıldır döviz kurlarında yaşanan olumsuz dalgalanmalardan dolayı sektöre aşırı girdi maliyetleri ile üretim yapmak zorunda kalmış, buna karşın bu maliyeti satış fiyatlarına yansıtamadığından zararına üretim yapar hale gelmiştir.“değerlendirmesiyle yakınmada bulunuyor.
* * *
Sonuç olarak, Kırmızı et üretim sektörünün bu kaçınılmaz sondan kurtulması için üreticilerin bir an önce alınması gerektiğini düşündükleri çözüm önerileri ise;
1- ESK, karkas kesim fiyatını en 34 TL/kg olarak açıklayarak acilen yurt genelinde kesim yapmaya başlamalıdır.
2- Tüm besiciler özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da kurbanlık işi yapmış üreticilerin mağdur olmaması için Kurban Bayramı için bağış toplayan vakıfların yurt dışından kurbanlık vasfında canlı hayvan ve kurban için kesimini yaptıkları hayvanların etlerini yurdumuza sokmalarına izin verilmemelidir. Hatta ihtiyaçlarını yurt içinden karşılamaları yönünde gerekli uyarılar yapılmalıdır.
3- Yurt dışından alınan besilik hayvanların besi süreci sonunda kasaplık hayvan olarak ihracatının yapılabilmesi için gerekli mevzuat düzenlemeleri yapılmalıdır.
4- ESK stoklarında bulunan donmuş karkas etlerin yurt içi satışını durdurup ihracata yönelmelidir.Şeklinde sıralanıyor.
