Son duruma göre Türkiye İstatistik Kurumu ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan mevsim etkilerinden arındırılmış tüketici güven endeksi, Kasım ayında bir önceki aya göre %7,3 oranında azaldı; Ekim ayında 76,8 olan endeks, Kasım ayında 71,1 oranında gerçekleşti.
Gelinen bu noktada 12 aylık döneme göre mevcut dönemde hanenin maddi durumu endeksi Ekim ayında 60,7 iken, Kasım ayında %7,5 oranında azalarak 56,1 oranına düşerken; söz konusu düşme daha ziyade döviz dalgalanma neticesi kurdaki yükselişlerden ve manşet enflasyondaki artışlar sebebiyle satın alma gücündeki aşınmalardan kaynaklanırken;bu defa gelecek 12 aylık döneme ilişkin hanenin maddi durum beklentisi endeksi ise Ekim ayında 75,6 iken, Kasım ayında %8,8 oranında azalarak 68,9 oldu. Buna ek olarak gelecek 12 aylık döneme ilişkin genel ekonomik durum beklentisi endeksi Ekim ayında 74,2 iken, Kasım ayında %8,1 oranında azalarak 68,2’yedüştü.Genel olarak ekonomik durum beklentisindeki bu düşme daha ziyade gelecekteki iktisadi duruma ait toplumda gittikçe artan endişelerden dolayı düşme baş gösterdiği de bilinen bir durum.
* * *
Hal böyle iken, geçen 12 aylık döneme göre gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi endeksi Ekim ayında 96,6 iken, Kasım ayında %5,4 oranında azalarak 91,4 oranına düşme göstermesi ise; gelecek dönemde olası bir stagflasyona(durgunluk içinde enflasyon) işaret ediyor.TÜİK’in Kasım/2021 Ayı Tüketici Güven Endeksi tablosuna göre diğer bir veri durumundaki Bloomberg Kasım/2021 Ayına ait Tüketici Güven Endeksi ise; geçen 12 aylık döneme göre mevcut dönemde hanenin maddi durumu endeksi Ekim ayında 60,7 iken, Kasım ayında yüzde 7,5 oranında azalarak 56,1’ya düşmesi yanında;gelecek 12 aylık döneme ilişkin hanenin maddi durum beklentisi endeksi Ekim ayında 75,6 iken, Kasım ayında yüzde 8,8 oranında azalarak yüzde 68,9’a kadar düşmesi sıkıntılı bir döneme işaret ediyor.
* * *
Sonuç olarak,Bloomberg Kasım/2021 Ayı gelecek 12 aylık döneme ilişkin genel ekonomik durum beklentisi endeksi Ekim ayında 74,2 iken, Kasım ayında yüzde 8,1 oranında azalarak 68,2 oranına düşerken;geçen 12 aylık döneme göre gelecek 12 aylık dönemde dayanıklı tüketim mallarına harcama yapma düşüncesi endeksi Ekim ayında 96,6 iken, Kasım ayında yüzde 5,4 oranında azalarak yüzde 91,4 oranına düşmesi gelecek dönemlere ilişkin umutsuzlukların daha da artması anlamına geliyor.Okuyucuları mıza anımsatmak açısından aylık tüketici eğilim anketi ile tüketicilerin maddi durum ve genel ekonomiye ilişkin mevcut durum değerlendirmeleri ile gelecek dönem beklentileri, harcama ve tasarruf eğilimleri ölçülmekle birlikte; anket sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi 0-200 aralığında değer alabilmektedir.Tüketici güven endeksinin 100'den büyük olması tüketici güveninde iyimser durumu,100'den küçük olması tüketici güveninde kötümser durumu göstermektedir.Tüketici eğilimine ilişkin endekslerden, tüketimin finansmanı amacıyla borç kullanma ihtimali endeksinin artması iyimser durumu, azalması ise kötümser durumu göstermektedir. Benzer şekilde tüketici fiyatlarının değişimine ilişkin düşünce ve beklenti endekslerinin artması tüketici fiyatlarında düşüş düşüncesini/beklentisini, azalması ise tüketici fiyatlarında artış düşüncesini/ beklentisini göstermektedir.İşsiz sayısı beklentisi endeksinin artması işsiz sayısında azalma beklendiğini, endeksin azalması ise işsiz sayısında artış beklendiğini ifade etmektedir.
