Tüm sektörlerde birbirini izleyen iflaslar,konkordatolar ve kepenk kapatmaları neticesinde işsizlik rakamları sürekli yükseliyor.Bu kapsamda TÜİK tarafından birkaç ay gecikmeli olarak yayımlanan Haziran/2019 verilerine göre ; Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaş takilerde işsiz sayısı 2019 yılı Haziran döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 938 bin kişi artarak 4 milyon 253 bin kişi oldu. İş sizlik oranı 2,8 puanlık artış ile %13,0 seviyesinde gerçekleşti. Aynı dönemde; tarım dışı işsiz lik oranı 3,2 puanlık artış ile %15,3 ola rak tahmin edildi. Genç nü fusta (15-24 yaş) işsizlik oranı 5,4 puan lık artış ile %24,8 olurken, 15-64 yaş grubunda bu oran 2,9 puanlık artış ile %13,3 olarak ger çekleşti. İstihdam edilenlerin sayısı 2019 yılı Haziran döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre 802 bin kişi azalarak 28 milyon 512 bin kişi, istihdam oranı ise 2 puanlık azalış ile %46,4 oldu.Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 232 bin, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 569 bin kişi azaldı. İstihdam edilenlerin %18,9'u tarım, %19,7'si sanayi, %5,7'si inşaat, %55,7'si ise hizmet sektöründe yer aldı. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında tarım sektörünün istihdam edilenler içindeki payı 0,3 puan, inşaat sektörünün payı 1,5 puan azalırken, sanayi sektörünün payı 0,1 puan, hizmet sektörünün payı 1,7 puan arttı.
* * *
İşgücü 2019 yılı Haziran döneminde bir önceki yılın aynı dönemi ne göre 137 bin kişi artarak 32 milyon 766 bin kişi, işgücüne katıl ma oranı ise 0,5 puanlık azalış ile %53,3 olarak gerçekleşti. Aynı dönemler için yapılan kıyaslamalara göre; erkeklerde işgücüne ka tılma oranı 1 puanlık azalış ile %72,4, kadınlarda ise 0,1 puanlık artış ile %34,7 olarak kayda geçti.
Mevsim etkisinden arındırılmamış temel işgücü göstergeleri, Haziran 2018, Haziran 2019
* * *
Haziran 2019 döneminde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 1,2 puan artarak %35,2 olarak gerçekleşti. Tarım dışı sektörde kayıt dışı çalışanların oranı ise bir önceki yılın aynı dönemine göre 0,8 puan artarak %23,2 oldu. Mevsim etkisinden arındırılmış istih dam bir önceki döneme göre 100 bin kişi artarak 27 milyon 983 bin kişi olarak tahmin edildi. İstihdam oranı 0,1 puan artarak %45,6 oranında gerçekleşti.Mevsim etkisinden arındırılmış işsiz sayısı bir önceki döneme göre 11 bin kişi artarak 4 milyon 532 bin kişi ola rak gerçekleşti. Mevsim etkisinden arındırılmış işgücüne katılma oranı 0,1 puan artarak %52,9 olarak gerçekleşti. Ekonomik faaliye te göre istihdam edilenlerin sayısı, tarım sektöründe 25 bin, sanayi sektöründe 70 bin, inşaat sektöründe 12 bin kişi artarken, hizmet sektöründe 7 bin kişi azaldı.
* * *
Sonuç olarak,bir süredir devam eden kur ve faiz şoklarının geldiği noktada sektörlerde yer alan firmaların birçoğu finansal açıdan ma li kırılganlık içinde çabalarken; yüzlerce şirketin iflas öncesi kon kordato ilanı almak üzere yargıya başvurunca;yaklaşık 200 firma ya ait listenin sosyal medyaya yansıdığı izlendi. Ekonomistlere gö re bu durumun devam etmesi halinde domino etkisinin konkordato isteyen firmalar dışında diğer firmalara da yayılabileceğini,büyük firmaların da zorunlu şekilde daralmaya gidebileceklerinden işsiz lik rakamlarındaki yükselişlerin de bu nedenle artabileceği işaret ediliyor.Bu kapsamda konkordato ilan edenlerin sektör dağılımla rı incelendiğinde: yaklaşık %75 inin inşaat sektöründe yer aldığı görülüyor.Dolayısı ile iş dünyası ağırlıklı olarak tahsilat ve ödeme sorunları içinde yaşamak için çabalarken; İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekip Avdagiç, Türkiye’de konkordato ilan eden şirket sayısının yaklaşık 500’e, İstanbul’da ise 100’e yaklaştığım açıkladı. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, sayıyı 356 olarak ilan etti. Bazı kaynaklarda bu sayının bine yaklaştığı telaffuz ediliyor.Hatta 3 binli rakamlar bile konuşuluyor.İktisadi kırılganlığın geldiği had safhada ise ancak kamu bankalarının gerek borç yapılandırması gerekse kredi imkanları açısından para musluklarını açtığı izle nirken belirsizliğini koruyan risk unsurları sebebiyle özel banka ların ise kredi imkanlarının oldukça sınırlı olduğu da bilinen bir durum.Siyasi otorite yönünden piyasalardaki durgunluğun aşıla bilmesi içinde Yurt dışı ihracat imkanlarının olabildiğince geniş letilerek çeşitlendirilmesi ve karşılaştırmalı üstünlük çerçevesin deki ihracat ürünlerinin de standart ve uygunluk bakımından tale be uygun hale getirilerek yüksek katma değerli ileri teknolojiye bir an önce yönelinmesi büyük önem taşıyor.
KAYNAK;Haziran/2019 Ayı İşgücü e işsizlik verileriv
