Küresel pandemi kovid-19 koronovirüs vakalarının artmaya başladığı ay olan ve birkaç ay gecikmeli açıklanan Mart ayına ait Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre; işsizlik oranı %13,2 seviyesinde gerçekleşti.Bu veriler ışığında Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2020 yılı Mart döneminde geçen yılın aynı dönemine göre 573 bin kişi azalarak 3 milyon 971 bin kişi oldu. İşsizlik oranı 0,9 puanlık azalış ile %13,2 seviyesinde gerçekleşti.Tarım dışı işsizlik oranı 1,1 puanlık azalış ile %15,0 oldu. İstihdam edilenlerin sayısı 2020 yılı Mart döneminde, bir önceki yılın aynı dönemine göre 1 milyon 662 bin kişi azalarak 26 milyon 133 bin kişi, istihdam oranı ise 3,4 puanlık azalış ile %42,0 şeklinde gerçekleşti. Bu dönemde, istihdam edilenlerin sayısı tarım sektöründe 538 bin, inşaat sektöründe 248 bin, hizmet sektöründe 903 bin kişi azalırken, sanayi sektöründe ise 26 bin kişi arttı. İstihdam edilenlerin %16,4'ü tarım, %21,1'i sanayi, %4,9'u inşaat, %57,6'sı ise hizmet sektöründe yer aldı. İşgücü 2020 yılı Mart döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre 2 milyon 235 bin kişi azalarak 30 milyon 104 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 4,5 puanlık azalış ile %48,4 olarak gerçekleşti.
* * *
Diğer taraftan Mart 2020 döneminde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmadan çalışanların toplam çalışanlar içindeki payını gösteren kayıt dışı çalışanların oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 4,8 puan azalarak %29,1 olarak gerçekleşti. Tarım dışı sektörde kayıt dışı çalışanların oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 4,5 puan azalarak %18,6 olurken; 15-64 yaş grubunda işsizlik oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 0,8 puan azalışla %13,5, tarım dışı işsizlik oranı ise 1,1 puanlık azalışla %15,1 oldu. Bu yaş grubunda istihdam oranı 3,5 puanlık azalışla %46,5, işgücüne katılma oranı ise 4,7 puanlık azalışla %53,7 oranında gerçekleşti. 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki yılın aynı dönemine göre 0,6 puan azalışla %24,6, istihdam oranı ise 5,1 puan azalarak %27,4 oldu. Aynı dönemde işgücüne katılma oranı 7,2 puanlık azalışla %36,3 seviyesinde gerçekleşti. Ne eğitimde ne de istihdamda olanların oranı ise bir önceki yılın aynı dönemine göre 4,2 puanlık artışla %27,9 seviyesinde çıktı.
* * *
Öte yandan mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı bir önceki döneme göre 0,3 puan artarak %13,0 oldu. İşsiz sayısı bir önceki döneme göre 33 bin kişi azalarak 3 milyon 972 bin kişi olurken; Mevsim etkisinden arındırılmış istihdam oranı bir önceki döneme göre 1,7 puan azalarak %42,6 oldu. İstihdam edilenlerin sayısı 1 milyon 3 bin kişi azalarak 26 milyon 512 bin kişi olarak tahmin edildi. Mevsim etkisinden arındırılmış işgücüne katılma oranı bir önceki döneme göre 1,7 puan azalarak %49,0 oldu. İşgücüne katılan sayısı 1 milyon 35 bin kişi azalarak 30 milyon 484 bin kişi olarak tahmin edildiğine yer verilirken; Ekonomik faaliyete göre, mevsim etkilerinden arındırılmış istihdam, tarım sektöründe 21 bin kişi, sanayi sektöründe 85 bin kişi, inşaat sektöründe 202 bin kişi, hizmet sektöründe 694 bin kişi azaldı.Hal böyle iken, DİSK-AR tarafından hesaplanan geniş̧ tanımlı işsiz sayısı ise Aralık 2018’de 7 milyon 153 bin iken Aralık 2019’da 374 bin artışla 7 milyon 527 bin kişi oldu. Geniş̧ tanımlı işsizlik oranı Aralık 2019’da yüzde 21,8 olarak hesaplandı (Tablo 1). Ümidini kaybeden işsizler son 1 yılda yüzde 40 arttı. 2019 yılı sonunda iş bulma ümidini kaybedenlerin sayısı 838 bine ulaştı. Ümitsizlerin sayısındaki artış ise oldukça dikkat çekici.
* * *
Sonuç olarak, SGK verileri ekonomik kırılganlık sigortalı işçi sayısı üzerindeki olumsuz etkisini çarpıcı biçimde ortaya koyuyor. Sigortalı işçi sayısı azalıyor. Ekonomik kırılganlığın olumsuz etkisi halen devam ediyor. SGK verileri de istihdamdaki azalmayı ortaya koyuyor. 2017 yılına göre sigortalı işçi sayısı 359 bin kişi azaldı. 2017’de 16 milyon 369 bin olan sigortalı işçi sayısı 2019 Aralık’ta 16 milyon 10 bine geriledi. Buna karşılık 2017’de 7,4 milyon olan pasif sigortalı sayısı 2019 Aralık’ta 8 milyon 25 bine yükseldi. Böylece 2017’de 2,33 olan aktif/pasif oranı 2019 Aralık’ta 2,11’e geriledi. Genç işsizliği ve kentsel kadın işsizliği son 1 yılda en yüksek işsizlik türü olarak görülmeye devam ediyor. Aralık 2019’da da en fazla artış kentsel genç kadın işsizliğinde görüldü. Mevsim etkisinden arındırılmamış genç işsizliği 0,5 puan artarak yüzde 24,5’ten yüzde 25’e, mevsim etkisinden arındırılmamış kadın işsizliği 1,4 puan artarak 15,4’ten yüzde 16,8’e yükseldi. TÜİK geniş tanımlı işsizlik verilerini açıklamasa da çeşitli kurum ve kişiler geniş tanımlı işsizlik oranlarını hesaplamaktadır. TİSK bir süre genişletilmiş işsizlik oranlarını hesaplayıp açıklamışsa da ancak daha sonra bu hesaplamadan vazgeçt, TÜSİAD İşgücü piyasalarına ilişkin çeşitli çalışmalarında alternatif işsizlik hesaplamalarına yer verdi. DİSK-AR da uzun yıllardır geniş tanımlı işsizlik oranlarını hesaplamaktadır. Alternatif işsizlik hesaplamaları ayrı bir saha çalışmasına dayalı değildir. Geniş tanımlı işsizlik TÜİK tarafından açıklanan Hane halkı İşgücü Araştırmasında yer alan ham verilerin yeniden hesaplanmasıyla bulunuyor.
KAYNAK:Mart/2020 Ayı İşsizlik Rakamları (TÜİK)
