Türkiye Taşkömürü Kurumunun (TTK) istatistik verilerine göre, Zonguldak'ta, TTK’nın çalıştırmadığı sahaları kiralama yöntemiyle 1989'da işletmeye başlayan özel sektör, kömür, kuvars kumu, boksit ve kil üretimi karşılığında son 30 yılda olmak üzere kuruma 1989-2018 tarihlerini kapsayan yıllar itibariyle 229 milyon 829 bin 202 lira kira bedeli ödedi.
Maden Yasası'nın 2004'de yürürlüğe girmesiyle 1989'dan itibaren faaliyet gösteren ocakların üretimi durdurularak atıl sahalar kurum tarafından ihaleye açılıp tekrar kiralandı.
1989'dan itibaren faaliyet gösteren özel maden ocakları, yıllık 50 bin 898 tonla başladıkları üretim rakamlarını, yatırımlar ve istihdam sayısındaki artışla 1 milyon ton civarlarına yükseltmeyi başardı. Yaklaşık 43 milyon ton rezerve sahip sahalardan üretime ve TTK’ya önemli katkı sağlanmaktadır.
Kurumun atıl sahalarında rödevans işletmeciliği yapan kuruluşlar, 1989-2018’de 11 milyon 791 bin 827 ton kömür, 2010-2018’de 577 bin 672 ton kuvars kumu, 2001-2018’de 399 bin 898 ton boksit, 1991-1995’de de 16 bin 181 ton şiferton üretimi karşılığında 229 milyon 829 bin 202 lira kira bedeli ödediler.
TTK’da yer altında 6220 işçi, yer üstünde de 1423 işçi ve 1273 memur olmak üzere toplamda 8 bin 916 çalışanı bulunmaktadır.
TTK’YA KATKI
Taşkömürü kurumu sahalarında özel sektörün çalışmalarına yönelik görüşlerine başvurduğumuz TTK Genel Müdürü Kazım Eroğlu, yaptığı açıklamada, özel sektörün üretime sağladığı katkının yanında kuruma milyonlarca lira kira bedeli ödediğini belirterek, şunları kaydetti:
'’Kurumumuz ile rödevans işletmecileri arasında imzalanacak rödevans sözleşmelerine Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan izin alınması gerekmektedir. Maden Kanununun EK Madde 1 hükümleri çerçevesinde kurumumuz tarafından işletilmesi ekonomik olmayan rezervlerin üretilmesini sağlamak, istihdam yaratmak ve kaçak ocak faaliyetlerini önlemek amacıyla atıl sahalar rödevans karşılığı ihale edilmektedir.
TTK'nın atıl sahalarındaki yer altı zenginliği, ülke ekonomisine kazandırılıyor. Kurum, daha verimli damarlara sahip olduğundan buraları değerlendirmemekteydi. Kiralama yöntemi hayata geçirilmeseydi bu kaynaklar kaçak işletmeler tarafından talan edilecek, ülke ekonomisine yansıması olmayacaktı. Maden Kanunu ile sözleşmeler güvenilir hale geldi. Böylece, yurt dışından da ülkemizin alacağı kömür miktarı azaldı.
Bunların sonucunda Türkiye’nin yıllık demir-çelik sanayisinde olmazsa olmaz bilgilerden en önemlisi ‘koklaşabilir kömür’dür, bu da Türkiye’de sadece potansiyel olarak Zonguldak havzasında mevcuttur. Bu yapılan hamlelerle, özel sektöre devredilen sahaların yanı sıra kurum marifetiyle yapılarak üretimde önümüzdeki 5 yıllık süreçte yurt dışından ithal edilen yıllık yaklaşık 6 milyon ton koklaşabilir kömürün yüzde 60-70’inin havzamızdan karşılanacağı kanaatindeyim.
KURUMUN 19 SAHASINDA RÖDEVANS İŞLETMECİLİĞİ
TTK’nın sahalarında günümüz itibariyle 15 küçük ölçekli, 1 büyük ölçekli olmak üzere toplamda 16 adet taşkömürü sahası, 1 adet kuvars kumu sahası, 1 adet boksit sahası ve 1 adet kil sahası (montmorillonit) olmak üzere toplamda 19 sahada rödevans yoluyla özel sektör işletmeciliği devam etmektedir.
Bununla birlikte 3213 sayılı Maden Kanununun ilgili maddesinin üçüncü fıkrası hükmüne dayanarak 5 adet büyük ölçekli taşkömürü sahası bölünerek yeniden ruhsatlandırılmıştır. Yeniden ruhsatlandırılan sahalardan 4’ünün ihale süreci tamamlanmış olup, ruhsat devri işlemleri sürdürülmektedir,’’
2018-2019 İHALELER
TTK’nın yönetim kurulundan ön onay alınarak 12 Haziran 2019 tarihinde 8-10 No’lu taşkömürü sahasının kiralama ihalesi gerçekleştirildi. İhaleyi ilk üretim yılı 50.000 tondan 15 yılda toplam 787.500 ton üretim, 20 TL/Ton rödevans payı ödeme taahhüdü ile Kdz Ereğli Mad. Met. Nak. İmş. Taah. Orm. Ür. Gıda Tarım Pet. Ürün San. Tiç. A.Ş ve Elsi Mak. San. ve Tiç. Ltd. Şti ortak girişimi kazandı. İhale komisyonunun kararıyla kurumun yönetim kurulu 14 Haziran 2019 tarih ve 95 sayılı kararı ile onayladı. İhale şartnamesi gereklerini yerine getiren firmayla 24 Haziran 2019 tarihinde sözleşme imzalandı.
Alacaağzı sahasının 24.722 hektar alan, rezervi 12.000.000 ton olup 19 Haziran 2018 tarihinde çıktığı ihaleyi Erdemir Maden Ticaret A.Ş kazanmıştır, firmanın 200.000 Ton/Yıl üretim taahhüdü olup sözleşme süresi 31.12.2049’a kadardır.
2-A sahanın 44.335 hektar alan, rezervi 15.000.000 ton olup 11 Haziran 2018 tarihinde çıkılan ihaleyi Emsa Enerji Madencilik San. Tic. A.Ş kazanmıştır, firmanın 75.000 Ton/Yıl üretim taahhüdü olup sözleşme süresi 31.12. 2049’a kadardır.
2-B sahanın 41.700 hektar alan, rezervi 30.000.000 ton olup 25 Ekim 2018 tarihinde çıkılan ihaleyi Baykallar Madencilik Oto Nakliyat San. Tic. Ltd. Şti. kazanmıştır, firmanın 100.000 Ton/Yıl üretim taahhüdü bulunmaktadır.
Bağlık İnağzı sahanın 10.712 hektar alan, rezervi 136.000.000 ton olup 22. Haziran 2018 tarihinde çıkılan ihaleyi TÜMAŞ Mermer A.Ş kazanmıştır, firmanın 2.500.000 Ton/Yıl taahhüdü olup sözleşme süresi 31.12.2049’a kadardır.
2-A sahanın 44.335 hektar alan, rezervi 15.000.000 ton olup 11 Haziran.2018 tarihinde çıkılan ihaleyi Emsa Enerji Madencilik San. Tic. A.Ş kazanmıştır, firmanın 75.000 Ton/Yıl üretim taahhüdü olup imzalanan sözleşme süresi de 31.12.2049’a kadardır. (Haber Merkezi)
